KORDYCEPS (Cordyceps sinensis) – co to za grzyb i co mówią o nim badania naukowe?

Wstęp – czym jest kordyceps?
W ostatnich latach coraz częściej w popularnych mediach, na blogach o zdrowiu i w codziennych rozmowach pojawiają się tak zwane grzyby lecznicze. Rosnąca popularność tych niezwykłych darów natury wynika z ich potencjału adaptogennego i korzystnego wpływu na nasz organizm, co potwierdzają liczne badania naukowe. Jednym z najbardziej fascynujących i cenionych gatunków jest kordyceps, a w szczególności Cordyceps sinensis. W tradycyjnej medycynie chińskiej (TMC) oraz tybetańskiej jest on stosowany od wieków jako cenny tonik, który ma poprawiać zdrowie, witalność i przyczyniać się do długowieczności. Według dawnych wierzeń, to właśnie pasterze w Himalajach jako pierwsi zauważyli jego niezwykłą moc, obserwując zwierzęta, które po spożyciu grzyba zyskiwały niesamowity wigor i odporność na choroby. W TMC określany jest jako dong chong xia cao, co dosłownie oznacza „zimowy owad, letnia trawa”, nawiązując do jego unikalnego cyklu życiowego.
1. Kordyceps – grzyb pasożytniczy o niezwykłych właściwościach
Unikalna nazwa botaniczna, Cordyceps sinensis (obecnie częściej spotykany jako Ophiocordyceps sinensis), odnosi się do grzyba, który w naturze rośnie w bardzo specyficzny sposób. Pasożytuje on na larwach ciem, głównie z rodzaju Thitarodes. Zarodniki grzyba wnikają w ciało gąsienicy, a następnie, po jej śmierci, grzybnia kolonizuje cały organizm, aby w końcu wyrosnąć na zewnątrz w kształcie maczugi. Ze względu na ten niezwykły proces, jest on czasem nazywany również maczużnikiem chińskim lub himalajską viagrą, a jego naturalne występowanie ogranicza się do wysokogórskich obszarów Wyżyny Tybetańskiej na wysokości około 4000 m n.p.m. oraz w innych górzystych regionach, jak na przykład w Peru. Jego rzadkość i trudne warunki zbiorów sprawiają, że cena dzikiego grzyba jest niezwykle wysoka, sięgając nawet 20 000 dolarów za funt. Z tego powodu coraz większą popularność zdobywa kordyceps uprawiany laboratoryjnie. Hodowle, najczęściej na podłożu roślinnym, takim jak ryż lub soja, pozwalają uzyskać biomasę i ekstrakty bogate w kluczowe składniki, takie jak kordycepina czy polisacharydy. Najczęściej uprawianym gatunkiem jest Cordyceps militaris, który jest bliskim krewnym dzikiego C. sinensis i wykazuje równie obiecujące właściwości. Produkty pozyskiwane tą metodą są znacznie bardziej dostępne, a jednocześnie nie naruszają równowagi ekologicznej, tak jak ma to miejsce w przypadku nadmiernych zbiorów w naturalnym środowisku.
2. Składniki aktywne kordycepsu – źródło jego siły
Siła kordycepsu tkwi w bogactwie jego składników aktywnych, które są przedmiotem licznych badań naukowych. Do najważniejszych związków należą kordycepina, adenozyna, polisacharydy (w tym beta-glukany), aminokwasy oraz sterole. Każda z tych substancji ma swoje unikalne działanie w organizmie.
- Adenozyna i kordycepina: Te organiczne związki są kluczowe dla potencjału energetycznego kordycepsu. Mogą one mieć wpływ na poprawę wydolności organizmu poprzez wspieranie produkcji adenozynotrifosforanu (ATP), który jest głównym nośnikiem energii w komórkach. Kordycepina ma również interesującą strukturę chemiczną, podobną do adenozyny, co pozwala jej modulować różne procesy komórkowe. Zwiększony poziom ATP może przekładać się na lepszą wytrzymałość i zmniejszenie uczucia zmęczenia, co czyni suplementy z kordycepsem popularnym wyborem dla osób aktywnych.
- Polisacharydy i beta-glukany: Te substancje immunostymulujące mogą wspierać naturalne mechanizmy obronne organizmu. Badania sugerują, że mogą one modulować aktywność komórek układu odpornościowego, takich jak makrofagi czy komórki NK (Natural Killers), co przekłada się na lepsze wsparcie odporności. Ponadto, beta-glukany mogą poprawiać natlenienie komórek, co jest kluczowe dla ich prawidłowego funkcjonowania i regeneracji.
W porównaniu z innymi grzybami adaptogennymi, kordyceps wyróżnia się swoim potencjałem w zakresie wspierania energii i wydolności fizycznej, co sprawia, że jest szczególnie interesujący dla sportowców i osób potrzebujących dodatkowego zastrzyku energii.

KAWA+ CORDYCEPS BeOrganic 252g Aliness

CORDYCEPS 400mg (Maczużnik Chiński) 90 kapsułek Biowen
- Nowy

ShroomMe Reishi i Cordyceps w proszku na odporność Health Labs 90 miarek
3. Działanie kordycepsu na organizm – co mówią badania?
Badania nad kordycepsem sugerują, że może on mieć szeroki zakres działania na organizm. Należy jednak pamiętać, że wiele z tych właściwości wciąż wymaga dalszych, dokładnych badań klinicznych.
- Wspomaganie odporności: Grzyb ten jest uznawany za amfoteryczny środek, co oznacza, że może wspomagać działanie układu immunologicznego, pomagając mu w powrocie do równowagi. Badania na ludziach wykazały, że kordyceps może przywracać prawidłową aktywność komórek odpornościowych, co jest szczególnie cenne w okresach wzmożonego osłabienia organizmu.
- Zwiększenie energii i wytrzymałości fizycznej: Jedna z najsłynniejszych historii związanych z kordycepsem miała miejsce w 1993 roku, kiedy chińskie biegaczki pobiły trzy rekordy świata, a ich trenerka przypisała ten sukces suplementacji tym grzybem. Badania na zwierzętach i na ludziach potwierdzają, że kordyceps może zwiększać wydolność tlenową oraz magazynowanie energii komórkowej, co może mieć korzystny wpływ na wytrzymałość, zwłaszcza u osób starszych. Jedno z badań kontrolowanych placebo z udziałem dorosłych w wieku 50-75 lat wykazało wyraźną poprawę sprawności fizycznej. Należy jednak zaznaczyć, że w innych badaniach, przeprowadzonych w USA na młodych sportowcach, nie odnotowano tak zauważalnej poprawy.
- Lepsza regeneracja organizmu: Kordyceps może mieć wpływ na regenerację po wysiłku fizycznym, stresie czy przebytej chorobie. Potencjalna poprawa witalności i zmniejszenie uczucia zmęczenia to cechy, które sprawiają, że grzyb ten jest popularnym suplementem wśród sportowców, pomagającym w szybszym powrocie do formy.
- Działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne: Badania wskazują, że kordyceps może mieć działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co może być związane z jego bogatym składem chemicznym. Zawarte w nim związki mogą pomóc w walce z wolnymi rodnikami, które przyczyniają się do uszkodzeń komórek i procesów starzenia.
- Potencjał wspierający układ oddechowy i libido: W tradycyjnej medycynie chińskiej kordyceps był stosowany w celu wsparcia funkcji płuc i układu oddechowego. Badania, choć w większości przeprowadzone w Chinach i w języku chińskim, sugerują również, że niektóre jego składniki, takie jak D-mannitol i deoksyadenozyna, mogą mieć potencjał w zakresie wspierania libido i potencji u mężczyzn i kobiet.
4. Kordyceps jako adaptogen – naturalne wsparcie dla organizmu
Adaptogeny naturalne to wyjątkowa grupa substancji, które pomagają organizmowi dostosować się do warunków stresowych i wspierają utrzymanie homeostazy. Nie działają one stymulująco, lecz normalizująco, co oznacza, że mogą wzmacniać ogólną odporność organizmu na czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne. Pomagają powrócić do równowagi, nie wywołując przy tym skutków ubocznych typowych dla silnych stymulantów.
Kordyceps doskonale wpisuje się w definicję adaptogenu. Może wspierać organizm w sytuacjach zwiększonego wysiłku, stresu psychicznego czy osłabienia. Warto po niego sięgnąć, gdy czujemy spadek energii, brakuje nam motywacji do działania, a także w okresach wzmożonego wysiłku fizycznego lub umysłowego. Dzięki swoim właściwościom może pomóc w zwiększeniu naturalnego wsparcia odporności i poprawie ogólnego samopoczucia, działając harmonizująco na różne układy w organizmie.
5. Jak można stosować kordyceps?
Suplementy z kordycepsem są dostępne w różnych formach, co ułatwia ich włączenie do codziennej rutyny. Najpopularniejsze z nich to kapsułki, proszek i ekstrakty (np. płynne lub standaryzowane). Wybór formy zależy od preferencji – kapsułki są wygodne w dawkowaniu, proszek można łatwo dodawać do potraw, a ekstrakty zapewniają wysoką koncentrację substancji aktywnych.
Dawkowanie może się różnić w zależności od produktu, jednak ogólne zalecenia sugerują, by przyjmować 3-4 g proszku lub wyciągu dziennie, zgodnie z zaleceniami producenta. Zazwyczaj kordyceps przyjmuje się rano lub przed treningiem, aby w pełni wykorzystać jego potencjalny wpływ na energię i wydolność. Warto go włączyć do codziennej suplementacji, np. dodając proszek do smoothie czy ulubionego napoju. Niektórzy stosują go cyklicznie, robiąc krótkie przerwy po kilku miesiącach, aby zmaksymalizować jego działanie. Kordyceps można także łączyć z innymi adaptogenami, co może wzmacniać ich działanie i przynosić szerszy zakres korzyści, np. z żeń-szeniem na energię lub z reishi na odprężenie.
6. Kordyceps – przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne
Chociaż kordyceps jest ogólnie uważany za bezpieczny, istnieją pewne sytuacje, w których należy zachować szczególną ostrożność. Ze względu na jego potencjalny wpływ na układ odpornościowy, nie jest zalecany dla osób z chorobami autoimmunologicznymi (takimi jak stwardnienie rozsiane, toczeń rumieniowaty czy reumatoidalne zapalenie stawów), gdyż może nasilać objawy choroby.
Należy również uważać na interakcje z lekami immunosupresyjnymi, a także lekami przeciwzakrzepowymi, ponieważ grzyb ten może mieć działanie przeciwagregacyjne. Ponadto, nie jest zalecany dla kobiet w ciąży i matek karmiących ze względu na brak wystarczających badań potwierdzających jego bezpieczeństwo w tych grupach. Nadmierne spożycie lub nietolerancja mogą prowadzić do łagodnych skutków ubocznych, takich jak obrzęk, lęki czy bóle głowy. Warto podkreślić, że objawy te nie występują często, ale zawsze należy słuchać swojego organizmu.
Zawsze przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się ze specjalistą, zwłaszcza w przypadku chorób przewlekłych lub przyjmowania leków. Wybieraj suplementy z kordycepsem od sprawdzonych producentów, aby mieć pewność co do ich jakości i pochodzenia.
7. Podsumowanie – dlaczego warto poznać kordyceps bliżej?
Kordyceps (Maczużnik chiński) to niezwykły grzyb leczniczy, którego bogata historia i obiecujące badania naukowe sprawiają, że zasługuje na uwagę. Jego potencjalny wpływ na energię, wytrzymałość, naturalne wsparcie odporności i regenerację czyni go cennym elementem codziennej diety.
Jest to szczególnie korzystny grzyb na energię dla sportowców, osób starszych oraz wszystkich, którzy szukają naturalnego wsparcia i witalności w obliczu wyzwań współczesnego świata. Dzięki swoim właściwościom adaptogennym, pomaga on organizmowi w utrzymaniu równowagi i harmonii.
Pamiętajmy jednak, że kordyceps nie jest magicznym lekiem, lecz elementem holistycznego podejścia do zdrowia, który może wspierać nas w dążeniu do lepszego samopoczucia. Jeśli masz wątpliwości lub chcesz dobrać odpowiednie dawkowanie, zachęcamy do konsultacji z fitoterapeutą lub specjalistą od suplementacji.
Autorka: Anita Warda.
O autorce: Redaktorka bloga netzdrowie.pl; absolwentka kursów Zielarstwo i Towaroznawstwo Zielarskie i Balsamy, żywice i olejki eteryczne w medycynie naturalnej i kosmetyce w IMK w Katowicach oraz kursów Zioła lecznicze - naturalny sposób utrzymania zdrowia, urody i odporności oraz Sztuka aromaterapii dla każdego – zastosuj olejki eteryczne, by poczuć się dobrze na UO SGGW, uczestniczka kursów w Akademii Ziołolecznictwa Alchemilium.
Źródła:
- Stephen Harrod Buhner, Zioła Przeciwwirusowe. Naturalna alternatywa dla leczenia lekoopprnych wirusów.; Rzeszów 2020
- Tero Isokauppila, Grzyby lecznicze. Przewodnik po azjatyckich grzybach, które odmładzają ciało, dodają energii i przedłużają życie; Białystok 2024
- Ingfried Hobert and Svenja Zitzer, Etniczna apteka, Białystok 2019
- David Winston, Steven Maimes; Adaptogeny od A do Z. Naturalne środki na odprężenie, wytrzymałość i odporność ; Białystok 2019
- Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Zbigniew Skotnicki; Leksykon Naturalnych Surowców Leczniczych; Kraków 2023
- https://rozanski.li/2652/znaczenie-zil-jako-inhibitorw-nf-kappa-b/
- Zhao S, Wang Z, Fan X, Shu X, Chen Q, Zhou Y, Fu Y, Yu Z, Grzegorzek M, Huang X, Zheng C, Gan Y, Wen C. Effectiveness of fermentation broth of Cordyceps sinensis for primary insomnia: a randomized clinical trial with digital health tool. Front Neurol. 2025 Jul 11;16:1555010. doi: 10.3389/fneur.2025.1555010. PMID: 40726627; PMCID: PMC12302630.
- Liu W, Gao Y, Zhou Y, Yu F, Li X, Zhang N. Mechanism of Cordyceps sinensis and its Extracts in the Treatment of Diabetic Kidney Disease: A Review. Front Pharmacol. 2022 May 13;13:881835. doi: 10.3389/fphar.2022.881835. PMID: 35645822; PMCID: PMC9136174.
- Gariboldi MB, Marras E, Ferrario N, Vivona V, Prini P, Vignati F, Perletti G. Anti-Cancer Potential of Edible/Medicinal Mushrooms in Breast Cancer. Int J Mol Sci. 2023 Jun 14;24(12):10120. doi: 10.3390/ijms241210120. PMID: 37373268; PMCID: PMC10299416.
- Wong JH, Ng TB, Chan HHL, Liu Q, Man GCW, Zhang CZ, Guan S, Ng CCW, Fang EF, Wang H, Liu F, Ye X, Rolka K, Naude R, Zhao S, Sha O, Li C, Xia L. Mushroom extracts and compounds with suppressive action on breast cancer: evidence from studies using cultured cancer cells, tumor-bearing animals, and clinical trials. Appl Microbiol Biotechnol. 2020 Jun;104(11):4675-4703. doi: 10.1007/s00253-020-10476-4. Epub 2020 Apr 9. PMID: 32274562.
- Łysakowska P, Sobota A, Wirkijowska A. Medicinal Mushrooms: Their Bioactive Components, Nutritional Value and Application in Functional Food Production-A Review. Molecules. 2023 Jul 14;28(14):5393. doi: 10.3390/molecules28145393. PMID: 37513265; PMCID: PMC10384337.
Nota prawna: Treści przedstawione na tym blogu mają wyłącznie charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były merytorycznie poprawne i aktualne, jednak nie zastępują one indywidualnej porady specjalisty dostosowanej do Twojej sytuacji. To nie jest porada lekarska ani spersonalizowana porada zielarska. Podane informacje mają charakter skrótowy i nie są kompletne. Przed zastosowaniem ziół lub innych metod opisanych na blogu skonsultuj się z lekarzem lub wykwalifikowanym specjalistą. Szczególną ostrożność powinny zachować kobiety w ciąży i karmiące, osoby przewlekle chore, przyjmujące leki lub suplementy diety, osoby z chorobami autoimmunologicznymi, cukrzycą, chorobami serca, zaburzeniami ciśnienia krwi, a także osoby przyjmujące leki psychotropowe. Konsultacja lekarska jest również niezbędna dla dzieci, kierowców oraz osób obsługujących maszyny. Żadna część artykułu nie może być traktowana jako porada zdrowotna. Przed zastosowaniem jakichkolwiek informacji w praktyce skonsultuj się z odpowiednim specjalistą.

CORDYCEPS 400mg (Maczużnik Chiński) 90 kapsułek Biowen
- Nowy

APCC - reishi, shitake, kordyceps, chaga YANGO 100 kaps.
- Nowy

ShroomMe Reishi i Cordyceps w proszku na odporność Health Labs 90 miarek

KAWA+ CORDYCEPS BeOrganic 252g Aliness
Przeczytaj również