POKRZYWA ZWYCZAJNA (Urtica dioica): właściwości, zastosowanie i korzyści zdrowotne. Leksykon ziół

Zastosowanie pokrzywy zwyczajnej

Pokrzywa w kosmetyce: jakie ma zastosowanie? Pokrzywa w kosmetyce odgrywa ważną rolę, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybiczym. Działanie kosmetyczne pokrzywy zwyczajnej obejmuje przede wszystkim pielęgnację skóry i włosów. W przypadku skóry, pokrzywa może wspomagać regenerację naskórka, zmniejszać stany zapalne oraz łagodzić swędzenie. W przypadku włosów, pokrzywa może przyczynić się do wzrostu włosów, zmniejszenia łupieżu oraz poprawy ogólnej kondycji włosów. Stanowi bardzo popularny składnik szamponów przeciwłupieżowych.

Pokrzywa zwyczajna w ziołolecznictwie

Pokrzywa zwyczajna jest szeroko stosowana w medycynie naturalnej i znajduje się w wielu tradycyjnych recepturach ziołowych. Pokrzywa była używana już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Grecy i Rzymianie stosowali ją do leczenia różnych dolegliwości, takich jak reumatyzm, bóle stawów i infekcje. W średniowieczu pokrzywa była powszechnie używana w medycynie ludowej. Mieszkańcy różnych regionów Europy wykorzystywali jej działanie lecznicze w przypadku leczenia ran, stanów zapalnych i zwalczania niedoborów witamin. Dziś pokrzywa nadal cieszy się popularnością w ziołolecznictwie. Jej liście a także korzeń są wykorzystywane do przygotowywania naparów, herbat oraz suplementów diety. Ze względu na bogactwo cennych składników odżywczych, takich jak witaminy, minerały i przeciwutleniacze suszone liście pokrzywy do zaparzania, sok z pokrzywy czy gotowe kapsułki są bardzo popularne a sklepy zielarskie oferują nam naprawdę różnorodne ziołowe produkty, z których możemy korzystać.

Pokrzywa zwyczajna co stanowi surowiec zielarski?

Surowiec zielarski uzyskiwany z pokrzywy zwyczajnej obejmuje zarówno liście, jak i korzeń oraz nasiona rośliny. Surowiec leczniczy z pokrzywy może być wykorzystywany do produkcji różnych preparatów ziołowych, takich jak napary, nalewki, ekstrakty czy kapsułki. W ziołolecznictwie, pokrzywa zwyczajna jest stosowana przede wszystkim jako środek oczyszczający organizm, wspomagający pracę nerek, wątroby oraz układu limfatycznego.

Pokrzywa zwyczajna w kuchni: czy jest jadalna?

Pokrzywa zwyczajna to pokrzywa jadalna ;) Młode liście pokrzywy są jadalne i mogą być wykorzystywane w kuchni jako dodatek do sałatek, zup, farszów czy smoothie. Pokrzywa zwyczajna jest bogata w witaminy, minerały oraz białko, co czyni ją wartościowym składnikiem diety. Warto jednak pamiętać, że przed spożyciem liście pokrzywy należy je odpowiednio przygotować, aby uniknąć podrażnień skóry spowodowanych przez parzące włoski rośliny. Ponadto medycyna ludowa zaleca picie soku ze świeżych pokrzyw jako środka wzmacniającego, doskonałego na np. wiosenne zmęczenie czy dla rekonwalescentów. Sok z pokrzywy jest dostępny w sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością- znajdziesz go również na netzdrowie.pl

Jak wykorzystać pokrzywę zwyczajną? Zastosowanie lecznicze

• sok z ziela - może być wykorzystywany w kuracji regeneracyjnej i odtruwającej organizm, w rekonwalescencji (zwłaszcza dzieci i osób w podeszłym wieku) oraz jako środek podnoszący poziom hemoglobiny we krwi, korzystnie wpływający na wątrobę
• napar z ziela - w nieżytach dróg oddechowych, oskrzeli, astmie, w stanach zapalnych dróg moczowych, skąpomoczu, skazie moczanowej, chorobach reumatycznych, w zaburzeniach przemiany materii- wspomaga procesy trawienne, wynikających z niedoboru mikroelementów, w otyłości, anemii, początkowym stanie cukrzycy, w braku laktacji, w zaburzeniach miesiączkowania, nieżytach przewodu pokarmowego, biegunkach, słabych krwawieniach w przewodzie pokarmowym i jako środek ogólnie wzmacniający
• odwar wodny lub wyciąg alkoholowy z korzeni - w stanach zapalnych pęcherza i dróg moczowych, w chorobach reumatycznych, kobiecych, w astmie, w chorobach serca i naczyń krwionośnych, w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła.

Jak suszyć liście pokrzywy zwyczajnej?

Ponieważ pokrzywa jest bardzo popularna w naszym kraju i rośnie niemal wszędzie można ją zbierać samodzielnie i suszyć. Pamiętaj jednak o kilku zasadach:

• Wybierz zdrowe liście pokrzywy, najlepiej z dala od zanieczyszczeń i środków chemicznych. Zbieraj liście rano, gdy roślina ma najwięcej zawartości olejków eterycznych.
• Oczyść liście z ewentualnych zanieczyszczeń, kurzem i insektami. Opłucz liście w zimnej wodzie i osusz je delikatnie.
• Wybierz metodę suszenia. Możesz użyć suszarki do ziół lub zastosować "wiszące suszenie"- powiąż małe wiązki liści i zawieś do góry nogami w suchym, przewiewnym miejscu, z dala od bezpośredniego światła słonecznego. Unikaj bezpośredniego nasłonecznienia, aby zapobiec utracie składników odżywczych.
• Okresowo sprawdzaj, czy liście są suche. Proces suszenia może potrwać od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od metody i warunków otoczenia. Po wysuszeniu przechowuj liście w suchym, ciemnym i szczelnie zamkniętym pojemniku, aby zachować świeżość i aromat.

Możesz oczywiście zakupić gotowe produkty z pokrzywy- nasz sklep zielarski oferuje produkty renomowanych producentów takich jak Flos, Herbapol, Kawon, Natura Wita czy Dary Natury- dostępne w różnych formach.

Jak wykorzystać korzeń pokrzywy zwyczajnej?

Korzeń pokrzywy jest cennym surowcem zielarskim, który można wykorzystać do przygotowania naparów, nalewek czy ekstraktów. Aby przygotować napar z korzenia pokrzywy, należy zebrać korzenie trzeba drobno posiekać i zalać go wrzącą wodą w proporcji 1:10 (np. 10 g korzenia na 100 ml wody). Napar należy parzyć przez około 10 minut, a następnie odcedzić. Korzeń pokrzywy można stosować również zewnętrznie.

Jak wykorzystać nasiona pokrzywy zwyczajnej?

Nasiona pokrzywy nie są tak popularnym surowcem jak liście czy korzeń ale też są stosowane. Nasiona pokrzywy są bogate w wartości odżywcze, takie jak białko, kwasy tłuszczowe czy witaminy. Można je wykorzystać jako dodatek do potraw, np. sałatek, musli czy smoothie. Aby zebrać nasiona pokrzywy, należy poczekać, aż roślina wytworzy kwiatostany. Kwiatostany pokrzywy zwyczajnej zbieramy a następnie trzeba je wysuszyć. Po wysuszeniu nasiona można oddzielić od reszty rośliny, np. przez przesianie przez sitko. Przechowywać je należy w szczelnych pojemnikach, z dala od światła i wilgoci. Jako ciekawostkę dodajmy, że w starożytności nasiona pokrzywy gotowano w czerwonym winie z rodzynkami- ta mikstura stosowana była przez mężczyzn, którzy w ten sposób poprawiali swoją męską sprawność.

Pokrzywa- skutki uboczne i środki ostrożności

Pokrzywa, mimo swoich licznych korzystnych właściwości, może również prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych oraz interakcji z lekami. Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.

Interakcje z lekami: Istnieje ryzyko interakcji pokrzywy z przyjmowanymi lekami, co może modyfikować działanie niektórych leków i powodować niepożądane skutki.

Działania niepożądane: Spożycie pokrzywy może prowadzić do działań niepożądanych, takich jak zmiany w ciśnieniu krwi i poziomie glukozy we krwi. Może zarówno podnosić, jak i obniżać poziom cukru, a także wpływać na ciśnienie tętnicze.

Interakcje z lekami- na co należy uważać?

• Leki przeciwzakrzepowe: Pokrzywa może wpływać na krzepliwość krwi i interferować z lekami przeciwzakrzepowymi, takimi jak warfaryna, klopidogrel czy aspiryna.
• Leki na nadciśnienie: Pokrzywa może obniżać ciśnienie krwi, co może wzmacniać działanie leków na nadciśnienie, takich jak beta-blokery, inhibitory ACE czy blokery kanału wapniowego.
• Diuretyki: Ze względu na działanie moczopędne, pokrzywa może kolidować z lekami moczopędnymi, takimi jak furosemid czy hydrochlorotiazyd.
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne: Istnieje ryzyko interakcji pokrzywy z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi.

Środki ostrożności: Ponadto osoby z przewlekłymi chorobami nerek, cukrzycą, takie które niedawno przeszły zabiegi chirurgiczny lub stosujące leki na nadciśnienie powinny być szczególnie ostrożne przy spożywaniu pokrzywy. Zawsze zaleca się konsultację z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek ziołowych preparatów, w tym pokrzywy, zwłaszcza w przypadku istniejących schorzeń lub regularnego zażywania innych leków. 

Podsumowanie

W artykule omówiliśmy pokrzywę zwyczajną (Urtica dioica) - jej właściwości, zastosowanie oraz korzyści zdrowotne. Dowiedzieliśmy się, że pokrzywa zwyczajna ma szerokie zastosowanie w medycynie, kosmetyce i kuchni. Właściwości lecznicze pokrzywy obejmują działanie oczyszczające, obniżanie cholesterolu, przeciwdziałanie stanom zapalnym, leczenie schorzeń skórnych oraz przerostu prostaty. Przedstawiliśmy również praktyczne porady dotyczące wykorzystania pokrzywy zwyczajnej, takie jak przygotowanie ekstraktu z liści, suszenie liści, wykorzystanie korzenia oraz nasion pokrzywy.

Pokrzywa zwyczajna jest cennym surowcem zielarskim, który można wykorzystać do przygotowania naparów, nalewek czy ekstraktów. Nasiona pokrzywy są bogate w wartości odżywcze i mogą być dodatkiem do potraw. Podsumowując, pokrzywa zwyczajna to roślina o bogatym spektrum właściwości i zastosowań, które warto poznać i wykorzystywać w codziennym życiu.

Autorka: Anita Warda

Bibliografia:

1. Boża Apteka zioła dobra na wszystko, Wydawnictwo Oleksiejuk; Dublin 2021
2. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy pod red. Aleksandra Ożarowskiego , Warszawa 1982
3. K. Bonenberg, Rośliny użyteczne człowiekowi, Warszawa 1988
4. J.G. Mayer, B. Uehleke, O.K. Saum, Zioła Ojców Benedyktynów. Mieszanki i leczenie; Świat Książki; Warszawa 2004
5. Zioła na każdą dolegliwość. Wydawnictwo Edycja, Warszawa 2023
6. Rośliny Lecznicze-Atlas; Praca zbiorowa; Arkady 1993
7. https://polskapokrzywa.pl