×
ROKITNIK pospolity. Leksykon ziół

ROKITNIK

Rokitnik pospolity to roślina, której przypisuje się wiele korzystnych właściwości zdrowotnych i zastosowań. Zawiera bogactwo witamin, kwasów tłuszczowych oraz mikro- i makroelementów. W medycynie, farmakologii, kosmetologii i przemyśle spożywczym najczęściej wykorzystuje się owoce, liście i nasiona tej rośliny. Aktywne składniki zawarte w rokitniku wspierają walkę z różnymi schorzeniami, wzmacniają odporność oraz pielęgnują skórę. Dowiedz się więcej o tym, czym jest rokitnik, jakie ma właściwości lecznicze i gdzie można go wykorzystać!

Rokitnik pospolity, zwany także zwyczajnym, jest krzewem liściastym, którego właściwości zdrowotne były znane już w starożytności. Jest bogaty w różnorodne substancje odżywcze, co sprawia, że ma zastosowanie zarówno w medycynie, kosmetologii, jak i w kuchni. Cieszy się popularnością ze względu na swoje działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne, a niektórzy badacze uznają go za roślinę pomocną w profilaktyce nowotworowej.

JAK WYGLĄDA ROKITNIK?

Rokitnik to rozłożysty krzew liściasty, który osiąga wysokość około 4-5 metrów. Jego owoce przypominają jarzębinę - są kuliste, pomarańczowe i mają średnicę około 10 mm. Liście rokitnika są srebrzystoszare, wąskie i mają około 8 cm długości. Charakterystyczną cechą krzewu jest obfite obdarowywanie gałązek owocami, co sprawia, że jest uznawany za krzew ozdobny

UPRAWA

Rokitnik naturalnie rośnie na wilgotnych terenach, takich jak brzegi rzek czy wybrzeża morskie. W Polsce można go spotkać głównie na wybrzeżu Morza Bałtyckiego, gdzie jest uprawiany na większą skalę. Uprawa rokitnika w ogrodzie jest łatwa - kluczowe jest odpowiednie naświetlenie. Roślina jest odporna na mróz i suszę. Aby rokitnik wydał owoce, trzeba zasadzić zarówno krzewy męskie, jak i żeńskie, aby możliwe było zapłodnienie. Najlepszym czasem na posadzenie krzewu jest jesień. Trzeba pamiętać o zachowaniu odpowiednich odstępów, ponieważ rokitnik rośnie szeroko.

Warto zaznaczyć, że owoce rokitnika nie powinny być zbierane z krzewów rosnących dziko, ponieważ roślina ta częściowo podlega ochronie w Polsce.

WŁAŚCIWOŚCI ODŻYWCZE

Rokitnik jest skarbnicą cennych substancji odżywczych dla ludzkiego organizmu. Chociaż wszystkie części rośliny są bogate w składniki odżywcze, to najczęściej wykorzystywane są owoce i nasiona.

Owoce rokitnika wyróżniają się znaczną zawartością minerałów, takich jak:

  • wapń,
  • żelazo,
  • magnez,
  • fosfor,
  • potas,
  • sód,
  • cynk,
  • miedź,
  • mangan.

Dodatkowo, owoce te są bogate w witaminy, takie jak przeciwutleniacze C, A, E, witaminy z grupy B, niacyna oraz ryboflawina. Szczególnie należy zwrócić uwagę na obecność witaminy C, której aż 275 mg zawiera się w 100 g owoców rokitnika. Wartość ta może być różna w zależności od odmiany, jednakże świadczy o wyjątkowych właściwościach prozdrowotnych rokitnika. To właśnie wysoka zawartość witaminy C wyróżnia rokitnik spośród innych owoców, zwłaszcza z rodzaju roślin sadowniczych.

Rokitnik pospolity to także źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas linolowy, α-linolenowy, oleinowy, palmitynowy oraz stearynowy. W największym stężeniu znajdują się one w nasionach tej rośliny.

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE

Rokitnik wykazuje szereg korzystnych właściwości leczniczych. Jego kluczowym składnikiem jest witamina C, która przyczynia się do działania bakteriobójczego oraz przeciwzapalnego. Ponadto, pełni rolę przeciwutleniacza, chroniąc przed uszkodzeniem błon komórkowych i wspomagając syntezę kolagenu. Oprócz tego, rokitnik znany jest z właściwości kardiochronnych i przeciwmiażdżycowych. Te właściwości są związane z aktywnymi substancjami, takimi jak wielonasycone kwasy tłuszczowe, kwasy organiczne oraz związki polifenolowe. Te składniki wpływają na regularne skurcze mięśnia sercowego, rytm serca oraz stanowią ochronę przed niedokrwieniem, zmniejszając ryzyko wystąpienia zawału serca czy udaru mózgu. Ponadto, zawarte w rokitniku skondensowane związki polifenolowe, podobnie jak witamina C, wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Dlatego też rokitnik często stosowany jest w leczeniu stanów zapalnych gardła i jamy ustnej, a także wspomaga gojenie się ran oraz leczenie wrzodów żołądka.

JAKA JEST NAJLEPIEJ PRZYSWAJALNA FORMA ROKITNIKA?

Rokitnik jest dostępny głównie w postaci soku, oleju oraz naparu z liści. Olej pozyskiwany z nasion rokitnika jest bogaty w wielonasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Ze względu na te właściwości, olej ten znajduje swoje specjalne zastosowanie w kosmetyce, odżywiając skórę i chroniąc ją przed promieniowaniem ultrafioletowym.

Sok z owoców rokitnika, ze względu na niską zawartość węglowodanów, znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, jako dodatek do soków i napojów. Jest szczególnie polecany jako zdrowa alternatywa dla cukrzyków, którzy unikają słodzonych napojów. Ponadto, ze względu na wysoką zawartość witamin, sok stanowi skoncentrowane źródło składników odżywczych i jest chętnie rekomendowany podczas przeziębień i grypy.

Liście rokitnika, podobnie jak owoce i nasiona, są bogate w składniki odżywcze. Napar z tych liści oraz herbata o charakterystycznym aromacie są również źródłem wielu związków mineralnych, takich jak wapń, sód, potas, magnez i żelazo. Te składniki wzmacniają tkanki, zwiększają przyswajalność witamin oraz oferują ochronę przed niedokrwistością.

NA JAKIE DOLEGLIWOŚCI POMAGA ROKITNIK?

Dzięki swoim wyjątkowym właściwościom leczniczym, rokitnik pospolity znajduje zastosowanie w leczeniu różnych dolegliwości, w tym:

1. Zwalczanie przeziębienia i grypy.
2. Pomaganie w procesie gojenia się ran i siniaków.
3. Leczenie krwawiących dziąseł oraz owrzodzeń w jamie ustnej.
4. Redukcja poziomu cholesterolu.
5. Zapobieganie zmianom miażdżycowym.
6. Obniżanie nadciśnienia tętniczego.
7. Łagodzenie dolegliwości układu pokarmowego.
8. Wspieranie osób z problemami związanych ze zwyrodnieniem stawów.

Jednak ważne jest zaznaczenie, że działania te są głównie profilaktyczne, a rokitnik ma również zdolność wzmacniania ogólnego stanu odporności. Dlatego zalecany jest szczególnie w okresie jesienno-zimowym, aby pomóc w zapobieganiu różnym schorzeniom.

ROKITNIK W KUCHNI

Rokitnik to roślina ceniona przez dietetyków ze względu na jej różnorodne zastosowania kulinarno-medyczne. Z owoców rokitnika można przygotować dżemy, soki, przeciery oraz nalewki. Warto włączyć soki do codziennej diety ze względu na ich niską zawartość węglowodanów i korzystne właściwości. Spożycie soku z rokitnika korzystnie wpływa na układ trawienny, stymuluje perystaltykę jelit, zwiększa wydzielanie soków trawiennych i enzymów, oraz usprawnia funkcjonowanie dwunastnicy i żołądka. Sok z rokitnika można dodawać do herbaty lub spożywać samodzielnie - już 100 ml soku zaspokaja dzienną potrzebę organizmu w witaminę C oraz inne składniki odżywcze. Co istotne, zawarta w rokitniku witamina C nie ulega degradacji podczas procesu gotowania. Olej z nasion rokitnika to jeden z najcenniejszych olejów roślinnych dostępnych na rynku. Posiada ciemnobrunatny kolor i gęstą konsystencję. Zaleca się jego stosowanie na zimno, jako dodatek do sałatek, sosów lub koktajli. Można go również wykorzystywać podobnie jak oliwę, jednak należy pamiętać, aby nie przekraczać dziennej zalecanej dawki, która wynosi około 5 ml oleju dziennie!

ZASTOSOWANIE W KOSMETYCE

Rokitnik znajduje szerokie zastosowanie w branży kosmetycznej, zwłaszcza olej z jego nasion. Co wyróżnia ten olej to jego doskonałe wchłanianie, nie pozostawiając na skórze uczucia tłustej warstwy, równocześnie głęboko odżywiając ją. Dodatkowo, olej rokitnikowy wykazuje właściwości przeciwzmarszczkowe oraz przeciwzapalne.

Jest często wykorzystywany w produkcji preparatów do opalania, ze względu na zdolność do ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB. Ze względu na znaczną zawartość witaminy C, olej z rokitnika jest także składnikiem wielu produktów, które zwalczają przebarwienia skóry. Dzięki swoim właściwościom przeciwstarzeniowym i ujędrniającym, często można go spotkać w kosmetykach przeznaczonych dla cery dojrzałej, ale nie tylko.

Olejek z rokitnika, stosowany na skórę twarzy, okazuje się skuteczny w walce z trądzikiem i niedoskonałościami skóry. Ma również zastosowanie w dermatologii, gdzie wspomaga leczenie takich schorzeń jak łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, tocznia rumieniowatego czy wspomnianego trądziku. Warto podkreślić, że wysoka zawartość kwasu palmitynowego w oleju z rokitnika przyspiesza proces gojenia się ran i innych procesów regeneracyjnych. Obecność kwasu linolowego natomiast wpływa na wzmocnienie bariery lipidowej skóry.

Olej z rokitnika doskonale sprawdza się również w pielęgnacji skóry suchej. Może być wykorzystywany w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji każdego typu skóry. Znaleźć go można w kremach do twarzy, balsamach do ciała, a nawet w szamponach – olejek z rokitnika wzmacnia strukturę włosów, nadając im gładkości i jędrności

PRZECIWWSKAZANIA

Mimo wielu korzystnych właściwości oleju z rokitnika, ważne jest pamiętanie o przeciwwskazaniach do jego stosowania. Przede wszystkim, ze względu na wysoką zawartość witaminy C i kwasów, należy unikać go w przypadku osób cierpiących na kamicę nerkową. Dodatkowo, w przypadku stanów zapalnych wątroby, trzustki i pęcherzyka żółciowego, również należy powstrzymać się od spożywania rokitnika.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących stosowania tej rośliny, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, dietetykiem lub farmaceutą.

Autorka: Marysia Poździał

Kontakt

Jeśli masz pytania napisz lub zadzwoń!

Nasi eksperci są do Twojej dyspozycji od poniedziałku do piątku od 10:00 do 18:00

Zapisz się na newsletter i odbierz rabat 10 zł