Kurkuma

Kurkuma (ang. turmeric), którą Hindusi nazywają je haldi, zwana też ostryżem długim (Curcuma longa), to roślina z rodziny imbirowatych o bogatej historii i wszechstronnym zastosowaniu. Pochodząca z południowej Azji, obecnie uprawiana jest w wielu krajach tropikalnych, z Indiami na czele. Jej intensywnie żółty kolor nie tylko barwi potrawy, ale i kryje w sobie skarbnicę właściwości, które mogą być korzystne dla zdrowia. Kurkuma ma bowiem długą historię wykorzystania w medycynie tradycyjnej, zwłaszcza w ajurwedzie oraz TCM (tradycyjnej medycynie chińskiej). 

Kiedy jest wykorzystywana? 

1.Poprawa trawienia i wchłaniania pokarmu: Kurkuma stymuluje wydzielanie soków żołądkowych, co przyczynia się do lepszego trawienia. Zawarte w niej składniki aktywne, takie jak kurkumina, wspomagają wchłanianie składników odżywczych i regulują procesy przemiany materii.

2. Działanie na wątrobę i pęcherzyk żółciowy: Kurkumina wykazuje działanie hepatoprotekcyjne, chroniąc wątrobę przed szkodliwymi substancjami i wspierając jej regenerację. Ponadto, kurkuma pobudza wydzielanie żółci, co jest korzystne dla funkcjonowania pęcherzyka żółciowego i może przyczyniać się do rozpuszczania kamieni żółciowych.

3. Przeciwzapalne działanie: Dzięki obecności kurkuminoidów, kurkuma działa przeciwzapalnie, co może przynosić ulgę w stanach zapalnych takich jak artretyzm. Kurkumina hamuje czynniki prozapalne w organizmie, co przekłada się na zmniejszenie bólu i stanu zapalnego.

4. Działanie neuroprotekcyjne: Kurkumina może wpływać na zdrowie mózgu poprzez działanie antyoksydacyjne i modulowanie procesów neurologicznych. Badania sugerują, że może ona wspierać leczenie chorób neurodegeneracyjnych oraz łagodzić objawy depresji.

5. Właściwości antynowotworowe: Kurkumina hamuje angiogenezę i wzrost komórek nowotworowych, co może przyczyniać się do zapobiegania rozwojowi nowotworów. Jej działanie antynowotworowe wynika również z zdolności do indukowania apoptozy (programowanej śmierci komórek) w komórkach rakowych.

6. Antyoksydacyjne działanie: Kurkumina jako silny antyoksydant neutralizuje wolne rodniki, które są odpowiedzialne za uszkodzenia komórek i procesy starzenia. Dzięki temu kurkuma może przyczyniać się do ochrony przed chorobami serca, nowotworami i innymi stanami zapalnym

Kurkuma w kuchni

Kurkuma wzbogaca smak potraw i przyczynia się do zwiększenia ich wartości odżywczej. To czyni ją przyprawą bardzo cenioną w kuchni.

Zastosowanie w kuchni:

• Barwnik: Kurkuma jest naturalnym barwnikiem, który nadaje potrawom piękny, intensywnie żółty kolor, dodając im atrakcyjności i apetycznego wyglądu.
• Smak: Jej delikatnie gorzkawy, lekko pieprzny smak z nutą imbiru doskonale komponuje się z innymi przyprawami, wzbogacając walory smakowe dań.
• Wszechstronność: Kurkuma jest niezastąpiona w curry, sosach, zupach, a także w marynatach do mięs i ryb. Jej wszechstronność sprawia, że może być używana w różnorodnych potrawach, nadając im nie tylko wyjątkowy smak, ale także korzyści zdrowotne.

Przykłady wykorzystania:

• Curry: Kurkuma jest kluczowym składnikiem mieszanki przypraw curry, nadającym potrawom nie tylko kolor, ale także charakterystyczny smak.
• Zaprawy: Dodawana do zapraw do warzyw, jak ogórki czy cukinia, kurkuma nie tylko urozmaica smak, ale także dodaje zdrowotnych właściwości potrawom.
• Napoje: Coraz popularniejsza staje się forma "złotego mleka" – napoju na bazie mleka (krowiego lub roślinnego) z dodatkiem kurkumy i innych przypraw, który nie tylko cieszy podniebienie, ale także wspiera zdrowie.

Wskazówki kulinarne:

• Połączenie z tłuszczem: Aby zwiększyć przyswajalność kurkuminy, warto łączyć kurkumę z tłuszczem, np. olejem kokosowym lub oliwą z oliwek.
• Aktywacja przez ciepło: Lekkie podgrzanie kurkumy na patelni pomaga uwolnić jej aromaty i zwiększyć biodostępność składników aktywnych, co przekłada się na lepsze walory smakowe i zdrowotne potraw.

Czy kurkuma ma przeciwskazania? Tak. Należą do nich ciąża i kamica żółciowa.