Dziurawiec

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) – tradycyjnie stosowana roślina o bogatej historii

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) to roślina zielna znana i ceniona od wieków w tradycyjnym ziołolecznictwie Europy i Azji. Naturalnie występuje na łąkach, ugorach i skrajach lasów, także w Polsce. Ze względu na swoje charakterystyczne żółte kwiaty i specyficzny zapach, jest łatwo rozpoznawalny i często wykorzystywany jako składnik herbatek, wyciągów ziołowych oraz kosmetyków naturalnych.

Surowiec zielarski i składniki aktywne dziurawca

Surowcem zielarskim są głównie kwiaty i ziele dziurawca. Roślina ta zawiera wiele związków chemicznych o istotnym znaczeniu biologicznym. Należą do nich m.in.:

• Flawonoidy (rutyna, kwercetyna)
• Hiperycyna i pseudohiperycyna
• Naftodiantrony Garbniki katechinowe
• Olejek eteryczny
• Kwasy fenolowe
• Cholina i fitosterole

To właśnie te substancje stanowią podstawę tradycyjnego zastosowania dziurawca w medycynie ludowej i współczesnej fitoterapii.

Tradycyjne zastosowanie dziurawca

W tradycyjnej fitoterapii dziurawiec był stosowany jako środek wspierający funkcjonowanie układu trawiennego oraz jako zioło, po które sięgano w okresach obniżonego nastroju i napięcia emocjonalnego. Napary i wyciągi z dziurawca stosowano również zewnętrznie – do przemywania skóry oraz w pielęgnacji drobnych uszkodzeń naskórka.

Niektóre składniki dziurawca (takie jak flawonoidy czy garbniki) były kojarzone z tradycyjnym wykorzystaniem w celu wsparcia naturalnych funkcji naczyniowych i trawiennych. Należy jednak podkreślić, że efekty te odnoszą się do zastosowań historycznych i nie zostały zatwierdzone jako oświadczenia zdrowotne w Unii Europejskiej.

Olej z dziurawca – zastosowanie zewnętrzne

Z kwiatów dziurawca pozyskuje się także macerat olejowy (olej z dziurawca), który znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry. Tradycyjnie był używany do łagodzenia skóry po ekspozycji na słońce, do masażu oraz jako składnik domowych kosmetyków o działaniu regenerującym. Ze względu na obecność związków fotouczulających (zwłaszcza hiperycyny), zaleca się unikanie ekspozycji na promieniowanie UV po zastosowaniu oleju na skórę.

Światło a dziurawiec – ważne ostrzeżenie

Dziurawiec zawiera substancje fotouczulające. W przypadku stosowania dużych dawek (szczególnie ekstraktów standaryzowanych) może wystąpić nadwrażliwość skóry na światło słoneczne. Osoby przyjmujące dziurawiec powinny unikać intensywnego nasłonecznienia i korzystania z solarium.

Dziurawiec w suplementach diety i herbatkach ziołowych

Obecnie dziurawiec dostępny jest w formie herbatek, kapsułek, tabletek i wyciągów. Jego spożycie w postaci suplementów diety powinno być zawsze zgodne z zaleceniami producenta. Warto pamiętać, że suplementy diety nie zastępują zróżnicowanej diety ani leczenia farmakologicznego.

Przeciwwskazania i interakcje

Stosowanie dziurawca może wpływać na metabolizm niektórych leków, ponieważ związki w nim zawarte oddziałują z enzymami cytochromu P450. Dlatego przed jego zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, zwłaszcza jeśli przyjmujesz leki:

• antykoncepcyjne,
• przeciwzakrzepowe,
• przeciwdepresyjne,
• immunosupresyjne,
• przeciwwirusowe (np. w leczeniu HIV),
• chemioterapeutyczne.

Nie zaleca się stosowania dziurawca w czasie ciąży i karmienia piersią oraz u osób z nadwrażliwością na jego składniki.

Dziurawiec zwyczajny to ceniona roślina zielarska o długiej historii stosowania w medycynie ludowej. Zawarte w nim substancje czynne sprawiają, że zioło to od dawna cieszy się zainteresowaniem jako składnik suplementów diety, kosmetyków naturalnych oraz herbatek ziołowych. Pomimo licznych tradycyjnych zastosowań, nie należy przypisywać mu właściwości leczniczych. Bezpieczeństwo stosowania i skuteczność należy zawsze omawiać z lekarzem, zwłaszcza przy równoległym przyjmowaniu leków.