Leksykon ziół- RUMIANEK- małe zioło o wielkich właściwościach leczniczych

Składniki aktywne rumianku lekarskiego

Rumianek lekarski zawiera różnorodne składniki aktywne, które stanowią istotę jego właściwości leczniczych. Głównym surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie są biało-żółte koszyczki rumianku, zbierane we wczesnym okresie kwitnienia rośliny. Zbiory przeprowadza się w suchych, słonecznych dniach, zazwyczaj popołudniami, ponieważ w tym czasie roślina zawiera najwięcej substancji czynnych. Najważniejszym składnikiem kwiatów rumianku jest olejek eteryczny, który zawiera cenne związki, takie jak bisabolol, chamazulen, mircen, apigenina, matrycyna i wiele innych. Te substancje odgrywają kluczową rolę w fitoterapii. Oprócz olejku eterycznego, kwiaty rumianku lekarskiego zawierają także inne aktywne związki, takie jak flawonoidy, kwasy fenolowe, kumaryny i polisacharydy, które również znajdują zastosowanie w terapii ziołowej.

Właściwości lecznicze rumianku lekarskiego

Rumianek lekarski jest znany od starożytności ze względu na swoje liczne właściwości lecznicze, które zostały potwierdzone badaniami naukowymi. Dzięki temu roślina ta znalazła szerokie zastosowanie zarówno w ziołolecznictwie, jak i kosmetologii. Ważne jest jednak podkreślenie, że działanie rumianku lekarskiego jest efektem długotrwałego stosowania. Jakie są więc korzyści płynące z wykorzystania rumianku w codziennym życiu?

Właściwości przeciwzapalne

Roślina ta wykazuje zarówno działanie przeciwzapalne zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Odpowiedzialne za to są głównie składniki olejku eterycznego, takie jak bisabolol, apigenina i chamazulen. Hamują one aktywność enzymów, które uczestniczą w procesie zapalnym, takich jak 5-lipooksygenaza, cyklooksygenaza i utlenianie kwasu arachidowego. Rumianek lekarski jest stosowany zewnętrznie i doustnie w celu łagodzenia stanów zapalnych i łagodnych owrzodzeń błony śluzowej gardła i jamy ustnej, które mogą pojawić się po zabiegach stomatologicznych lub towarzyszyć przeziębieniu. Popularne jest również stosowanie okładów z rumianku, które zmniejszają obrzęki i stany zapalne spojówek oraz skóry powiek. Rumianek przyspiesza gojenie ran, łagodzi oparzenia (w tym oparzenia słoneczne) oraz niewielkie czyraki. Jego kojące i przeciwzapalne właściwości są również wykorzystywane w leczeniu żylaków odbytu, owrzodzeń skóry i odleżyn. Płukanki z rumianku mogą również pomóc w dolegliwościach związanych z upławami i stanami zapalnymi pochwy i sromu. Herbatę rumiankową można pić w celu złagodzenia stanów zapalnych układu moczowego. Najpopularniejszymi formami stosowania rumianku lekarskiego są napary, płukanki i okłady.

Właściwości przeciwwrzodowe

Picie naparu z rumianku lekarskiego przynosi ulgę w objawach choroby wrzodowej poprzez zmniejszenie uszkodzenia błony śluzowej żołądka.

Właściwości rozkurczowe

Rumianek lekarski wykazuje również działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie, co zostało potwierdzone licznymi badaniami naukowymi. Zaleca się picie rumianku w celu łagodzenia dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak skurcze i wzdęcia, oraz w bólach menstruacyjnych. Rumianek korzystnie wpływa na perystaltykę jelit. Herbatka rumiankowa jest również stosowana u niemowląt, pomagając łagodzić objawy kolki oraz trudności z zasypianiem.

Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze

Składniki aktywne olejku eterycznego rumianku lekarskiego, zwłaszcza chamazulen i bisabolol, działają bakteriobójczo i przeciwgrzybiczo. Pomagają w leczeniu zakażeń wywołanych przez bakterię Staphylococcus aureus i drożdżaki Candida albicans. Dlatego ekstrakty z rumianku pospolitego są stosowane w leczeniu trudno gojących się ran, oparzeń słonecznych i owrzodzeń. Najczęściej używa się ich w postaci naparów, okładów lub składników maści.

Właściwości uspokajające

Rumianek lekarski wykazuje również działanie uspokajające. Dotychczasowe badania kliniczne sugerują, że za to działanie odpowiada składnik olejku eterycznego - apigenina. Napar z rumiankujest stosowany w celu złagodzenia umiarkowanych dolegliwości lękowych i redukcji nadmiernego stresu. Jest również polecany w stanach napięcia nerwowego i trudnościach z zasypianiem. Rumianek lekarski ma również działanie ochronne na trzustkę i pomaga zapobiegać nadmiernemu wzrostowi poziomu glukozy we krwi.

Zastosowanie w kosmetologii

Rumianek lekarski jest szeroko stosowany w kosmetologii ze względu na swoje liczne korzyści. Jest rzadko przyczyną reakcji alergicznych i fotouczulających, co czyni go skutecznym składnikiem aktywnym w kosmetykach i dermokosmetykach. Rumianek znajduje zastosowanie w maściach, kremach i tonikach do twarzy, które działają łagodząco i redukują zaczerwienienia skóry. Żele pod oczy i na powieki z ekstraktem z rumianku działają kojąco i łagodząco. Dodatkowo zmniejszają cienie pod oczami oraz skłonność do opuchlizny skóry wokół powiek, dając efekt nawilżonej, rozjaśnionej i wypoczętej skóry. Rumianek jest również wykorzystywany w szamponach jako naturalna płukanka, która rozjaśnia kolor włosów. Korzystanie z naparu rumiankowego podczas mycia włosów dodaje im blasku, wzmacnia, regeneruje oraz łagodzi podrażnienia i swędzenie skóry. Ponadto, właściwości kojące i przeciwzapalne rumianku lekarskiego są wykorzystywane w preparatach do higieny intymnej.

Środki ostrożności i przeciwwskazania do stosowania

Rumianek lekarski jest ogólnie uważany za bezpieczny dla zdrowia człowieka. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) klasyfikuje rumianek pospolity jako bezpieczny surowiec. Według monografii ESCOP (European Scientific Cooperative on Phytotherapy), rumianek pospolity należy do kategorii A bezpieczeństwa stosowania ziół w ciąży, co oznacza, że został przebadany na kobietach ciężarnych i nie wykazał szkodliwego działania na płód, uznając go za bezpieczny podczas stosowania w ciąży. Dlatego też rumianek lekarski może być stosowany przez kobiety w ciąży, na przykład w celu łagodzenia dolegliwości układu pokarmowego, takich jak niestrawność czy stany zapalne. W bardzo rzadkich przypadkach może wystąpić reakcja nadwrażliwości na rumianek, na przykład alergia kontaktowa. Osoby uczulone na rośliny z rodziny astrowatych, takie jak bylica czy piołun, mogą być podatne na tę reakcję. Dlatego ważne jest zachowanie ostrożności przy stosowaniu produktów z rumianku lekarskiego u osób uczulonych na rośliny z rodziny astrowatych. Dodatkowo, należy zachować ostrożność podając wyciąg z rumianku pacjentom przyjmującym doustne leki przeciwzakrzepowe oraz kobietom stosującym hormonalną terapię zastępczą (HTZ), ponieważ istnieje ryzyko interakcji lekowych. Przed przyjmowaniem preparatów zawierających rumianek lekarski w takich przypadkach zaleca się konsultację z lekarzem lub farmaceutą.

Autor: Marysia Poździał

zielarka i miłośniczka natury