×
MORWA BIAŁA (Morus alba) - przyjaciółka cukrzyków i nie tylko

Wprowadzenie

Morwa biała (Morus alba) od dawna jest ceniona w medycynie naturalnej za swoje właściwości zdrowotne. Pochodząca z Azji roślina znalazła zastosowanie w różnych kulturach, zarówno jako źródło pożywienia, jak i środek wspomagający zdrowie. Także współczesne badania potwierdzają wiele z tych tradycyjnych zastosowań, co sprawia, że morwa biała zyskuje na popularności w dzisiejszej fitoterapii.​

Botaniczna charakterystyka morwy białej

Morwa biała to drzewo liściaste z rodziny morwowatych (Moraceae), osiągające wysokość do 15 metrów. Charakteryzuje się szybkim wzrostem – roczne przyrosty pędów wynoszą 2–2,5 metra. Liście są zmienne w kształcie, najczęściej sercowate i ząbkowane na brzegach, o długości 5–7,5 cm. Owoce przypominają maliny, są walcowate i wydłużone – zazwyczaj białe, choć występują także odmiany o owocach czerwonych lub niemal czarnych. Morwa biała preferuje stanowiska słoneczne, ciepłe i wilgotne oraz dobrze przepuszczalne gleby gliniaste.

Skład chemiczny morwy białej i surowce wykorzystywane w zielarstwie

Surowcem zielarskim są przede wszystkim liście, ale także owoce, kora i korzenie. Liście są bogate w związki biologicznie aktywne, takie jak flawonoidy (pochodne kwercetyny, kemferolu i izoramnetyny), chalkony, kwasy fenolowe (np. kwas galusowy, ferulowy), stilbeny oraz polisacharydy. Owoce morwy białej są źródłem witamin (m.in. witaminy C), minerałów, antocyjanów i innych związków antyoksydacyjnych, chroniących organizm przed stresem oksydacyjnym.

Morwa biała zawiera również aminokwasy egzogenne (izoleucynę, leucynę, treoninę, lizynę, walinę, fenyloalaninę, tryptofan), kwasy organiczne (jabłkowy, bursztynowy, cytrynowy, winowy, octowy) oraz kwasy tłuszczowe (linolowy, mirystynowy, stearynowy, palmitynowy i α-linolenowy). Kluczową grupę stanowią polifenole, które działają ochronnie na komórki.

Szczególnie cenna jest 1-deoksynojirimycyna (DNJ) – naturalny inhibitor alfa-glukozydazy, który pomaga regulować poziom cukru we krwi, co czyni morwę istotnym wsparciem w terapii cukrzycy.

Tradycyjne zastosowania w medycynie ludowej

W medycynie chińskiej morwa biała była stosowana od tysięcy lat. Liście wykorzystywano do leczenia gorączki, poprawy widzenia i funkcji wątroby oraz jako środek obniżający ciśnienie krwi. Owoce spożywano na surowo lub przetwarzano na dżemy, soki i wino, wierząc w ich właściwości wzmacniające organizm.

Współczesne zastosowania w fitoterapii

Obecnie morwa biała jest ceniona w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca, otyłość i nadciśnienie tętnicze. Ekstrakty z liści są wykorzystywane w suplementach diety wspomagających kontrolę poziomu glukozy we krwi oraz w preparatach odchudzających.

Działanie antyoksydacyjne

Morwa biała zawiera flawonoidy, które wykazują silne działanie antyoksydacyjne. Badania wykazały jej wysoką zdolność do neutralizowania wolnych rodników, co czyni ją obiecującym składnikiem nutraceutyków i żywności funkcjonalnej. Dzięki tym właściwościom morwa biała może wspierać organizm w walce ze stresem oksydacyjnym.

Wpływ na wątrobę i układ odpornościowy

Badania sugerują, że ekstrakty z liści morwy białej mogą chronić wątrobę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi oraz wspomagać detoksykację organizmu. Ponadto morwa biała wspiera układ odpornościowy, a jej właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe pomagają w walce z infekcjami.

Wpływ na metabolizm i kontrolę cukru we krwi

Morwa biała wspomaga regulację poziomu glukozy we krwi, co czyni ją wartościowym wsparciem w leczeniu cukrzycy typu II. Jej liście zawierają 1-deoksynojirimycynę (DNJ), która działa jako naturalny inhibitor α-glukozydazy – enzymu rozkładającego cukry złożone do glukozy w jelitach. Dzięki temu morwa biała może spowolnić wchłanianie glukozy i stabilizować poziom cukru we krwi po posiłkach. Morwa biała pomaga poprawić profil lipidowy, obniżając poziom "złego" cholesterolu (LDL) i podnosząc poziom "dobrego" cholesterolu (HDL), co zmniejsza ryzyko miażdżycy i innych chorób serca.

Formy stosowania morwy białej w fitoterapii

W zależności od potrzeb, morwę białą można stosować w różnych formach. Jednym z najpopularniejszych sposobów jest przygotowanie naparów i herbatek z suszonych liści morwy, które wspomagają metabolizm węglowodanów oraz poprawiają krążenie. Liście morwy znajdziesz zarówno jako składnik herbatek ziołowych, jak i w postaci suszu do zaparzania.

Kolejną formą są suplementy diety i ekstrakty, które charakteryzują się wysoką koncentracją aktywnych składników, takich jak flawonoidy czy alkaloidy, odpowiedzialne za obniżenie poziomu glukozy. W naszej ofercie znajdziesz produkty takich marek jak Aliness, Medica Herbs, Singularis czy Colfarm.

Warto również zwrócić uwagę na przetwory spożywcze, takie jak syropy, soki (sprawdź koniecznie ofertę marki EkaMedica) czy suszone owoce morwy białej (na netzdrowie.pl znajdziesz produkt marki Astron) , które mogą być cennym dodatkiem do codziennej diety.

morwa

Morwa biała – z czym wykazuje synergię?

Działanie morwy można wzmocnić poprzez łączenie jej z innymi substancjami, np.:

  • Chromem i cynamonem – wspierają regulację poziomu glukozy we krwi.
  • Berberyną – wspomaga metabolizm cukru i cholesterolu.
  • Fasolaminą – redukuje wchłanianie skrobi, stabilizując poziom glukozy.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Morwa biała nie jest zalecana kobietom w ciąży i karmiącym piersią. Osoby uczulone na jej składniki mogą doświadczać reakcji alergicznych. Może też wchodzić w interakcje z lekami przeciwcukrzycowymi i hipolipemicznymi, zwiększając ryzyko hipoglikemii i nadmiernego obniżenia poziomu cholesterolu.

Niektóre osoby mogą także odczuwać skutki uboczne ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunka, zaparcia czy wzdęcia.

Aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych, zaleca się stosowanie morwy białej z umiarem i po wcześniejszej konsultacji z lekarzem, zwłaszcza jeśli przyjmuje się leki lub cierpi na przewlekłe schorzenia.

Podsumowanie

Morwa biała to roślina, która od wieków znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej i kuchni. Najnowsze badania potwierdzają, że jej liście, owoce i ekstrakty kryją w sobie cenne właściwości zdrowotne oraz mogą mieć szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach. Przykładowo, badania Jiang et al. (2021) wykazały, że ekstrakty z liści morwy mogą wspierać regulację poziomu cukru we krwi, co czyni je obiecującym składnikiem w diecie osób z cukrzycą. Z kolei praca Kumar et al. (2020) wskazuje, że morwa jest bogatym źródłem antyoksydantów, takich jak polifenole i flawonoidy, które chronią organizm przed stresem oksydacyjnym. Interesujące wyniki przyniosło także badanie Park et al. (2023), które sugeruje, że ekstrakt z liści morwy może pozytywnie wpływać na mikroflorę jelitową, wspierając zdrowie układu trawiennego.

Nie tylko zdrowie człowieka może korzystać na obecności tej rośliny – morwa biała może również poprawiać stan środowiska. Według badań Singh et al. (2022) wykazuje zdolność do absorpcji metali ciężkich z gleby, co czyni ją cenną rośliną w procesach bioremediacji. Dodatkowo, praca Gołąbka, Sławińskiego i Wengla (2022) opisuje jej pozytywny wpływ na lokalny ekosystem w systemach zadrzewień. Co więcej, badania Mandala et al. (2019) sugerują, że morwa może mieć potencjał neuroprotekcyjny i być pomocna w terapii chorób neurodegeneracyjnych.

Oprócz wartości leczniczych, morwa biała znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym. Badania Przeora (2024) podkreślają potencjał liści odmiany Żółwińska wielkolistna jako składnika żywności funkcjonalnej, co może otworzyć nowe możliwości w produkcji zdrowych napojów i suplementów.

Jak widać, ta niezbyt jeszcze u nas popularna roślina kryje w sobie ogromny potencjał, zarówno dla zdrowia, jak i dla środowiska.

Autorka: A. Warda. Redaktorka bloga netzdrowie.pl; absolwentka kursu Zielarstwo i Towaroznawstwo Zielarskie w IMK w Katowicach oraz kursu Zioła lecznicze - naturalny sposób utrzymania zdrowia, urody i odporności na UO SGGW.

Bibliografia

  1. J. Grześkowiak, M. Łochyńska, Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze, Postępy Fitoterapii, 2017, 1,
  2. Chen, C.; Mohamad Razali, U.H.; Saikim, F.H.; Mahyudin, A.; Mohd Noor, N.Q.I. Morus alba L. Plant: Bioactive Compounds and Potential as a Functional Food Ingredient. Foods 2021, 10, 689. https://doi.org/10.3390/ foods10030689
  3. Jorge Guillermo Morales Ramos, Ambrocio Teodoro Esteves Pairazamán, María Ema Soledad Mocarro Willis, Samuel Collantes Santisteban , Emma Caldas Herrera;Medicinal properties of Morus alba for the control of type 2 diabetes mellitus: a systematic review. https://doi.org/10.5281/zenodo.5227684
  4. Ntalouka F and Tsirivakou A (2024) Morus alba: natural and valuable effects in weight loss management. Front. Clin. Diabetes Healthc. 5:1395688. doi: 10.3389/fcdhc.2024.1395688
  5. Chang, B.-Y.; Koo, B.-S.; Kim, S.-Y. Pharmacological Activities for Morus alba L., Focusing on the Immunostimulatory Property from the Fruit Aqueous Extract. Foods 2021, 10, 1966. https://doi.org/10.3390/ foods10081966
  6. Hye In Jeong , Soobin Jang and Kyeong Han Kim;Morus alba L. for Blood Sugar Management: A Systematic Review and Meta-Analysisl; https://doi.org/10.1155/2022/9282154
  7. Gaber El‑Saber Batiha, Ali Esmail Al‑Snaf, Mahdi M. Thuwaini,John Oluwafemi Teibo · Hazem M. Shaheen,Ayomide Peter Akomolafe,Titilade Kehinde Ayandeyi Teibo, Hayder M. Al‑kuraishy,Ali I. Al‑Garbeeb, Athanasios Alexiou, Marios Papadakis; Morus alba: a comprehensive phytochemical and pharmacological review; Naunyn-Schmiedeberg's Archives of Pharmacology (2023) 396:1399–1413 https://doi.org/10.1007/s00210-023-02434-4
  8. Hongxia Zhang, Zheng Feei Ma, Xiaoqin Luo and Xinli Li; Effects of Mulberry Fruit (Morus alba L.) Consumption on Health Outcomes: A Mini-Review; Antioxidants 2018, 7, 69; doi:10.3390/antiox7050069

Uwaga! Treści przedstawione na tym blogu mają wyłącznie charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były merytorycznie poprawne i aktualne. Należy jednak pamiętać, że nie zastępują one indywidualnej porady specjalisty dostosowanej do Twojej sytuacji. Żadna część artykułu nie może być traktowana jako porada zdrowotna. Przed zastosowaniem jakichkolwiek informacji w praktyce skonsultuj się z odpowiednim profesjonalistą

Kontakt

Jeśli masz pytania napisz lub zadzwoń!

Nasi eksperci są do Twojej dyspozycji od poniedziałku do piątku od 10:00 do 18:00

Zapisz się na newsletter i odbierz rabat 10 zł