ŻYWOKOST LEKARSKI- właściwości i zastosowanie. Leksykon ziół
“Żywokost lekarski” ta nazwa może brzmieć tajemniczo- w rzeczywistości jest to roślina, która jest jednym z najstarszych i najbardziej cenionych ziół w medycynie naturalnej. Jego potężne właściwości lecznicze były znane od wieków i używane do różnych celów. W naszym artykule zgłębimy tajniki żywokostu lekarskiego, odkrywając jego pochodzenie, właściwości, zastosowanie oraz przeciwwskazania.
Żywokost lekarski- co to za roślina?
Żywokost lekarski (Symphytum officinale) to bylina z rodziny ogórecznikowatych, znana również jako żywokost pospolity. Roślina charakteryzuje się dużymi, owłosionymi liśćmi oraz niepozornymi, dzwonkowatymi kwiatami, które występują na końcach jej pędów. Najbardziej charakterystyczną cechą żywokostu jest jednak jego korzeń, który zawiera wiele cennych substancji czynnych.
Inne ciekawe nazwy żywokostu to kosztywał lub żywy gnat.
Żywokost to roślina o wielowiekowej historii wykorzystania w zielarstwie. Rozpowszechniony w całej Europie rośnie także w Polsce, gdzie można go spotkać na łąkach i przydrożach. W starożytności, żywokost lekarski był stosowany do leczenia złamań kości, co sugeruje greckie pochodzenie nazwy rośliny, ponieważ "symphytum" oznacza łączenie lub zrastanie. Lekarze klasztorni również doceniali zalety tej rośliny, wykorzystując ją nie tylko do leczenia stanów zapalnych i wrzodów, ale także do gojenia ran oraz złamań kości. Grecka nazwa rośliny, wprowadzona jeszcze przez Dioskoridesa, "symphio", odnosi się do uzdrawiających właściwości żywokostu, podczas gdy łaciński przymiotnik "officinalis" (lekarski) dodatkowo podkreśla jego wartości lecznicze. Nasza ulubiona Hildegarda z Bingen również poświęciła uwagę żywokostowi lekarskiemu, opisując jego zdolność do leczenia wrzodów skórnych, co potwierdza jego znaczenie jako cenionej rośliny w medycynie naturalnej.
.png)
.png)
Korzeń żywokostu- surowiec wykorzystywany w zielarstwie
Jak już pisano wyżej żywokost, ceniony surowiec w zielarstwie, od lat odgrywa kluczową rolę w medycynie naturalnej. Choć również liście i łodygi tej rośliny mogą mieć zastosowanie w fitoterapii, to jednak korzeń rośliny jest najczęściej wykorzystywany ze względu na jego bogactwo substancji aktywnych.
Jeśli chcemy zbierać korzenie żywokostu skupmy się na korzeniach roślin dwu- lub trzyletnich, które kopie się jesienią lub wiosną. Po ich oczyszczeniu i odcięciu niepotrzebnych części, korzenie trzeba suszyć w temperaturze powyżej 40°C, aż do uzyskania białawego koloru wewnątrz. Dobrze wysuszony surowiec należy przechowywać szczelnie opakowany w suchym i ciemnym miejscu. Główne związki, które zawiera korzeń żywokostu to alantoina, substancje śluzowe, garbniki, kwasy wielofenolowe (m.in. kw. kawowy, kw. chlorogenowy, kw. dwugalusowy), alkaloidy (m.in. wirydyfloryna, echinatyna), trójterpeny (m.in. izobauerenol), asparagina, skrobia, sole mineralne.
Bogactwo składników leczniczych w żywokoście czyni go cennym surowcem w terapii naturalnej, a olej żywokostowy może okazać się szczególnie skutecznym środkiem w przypadku problemów związanych z chrząstką czy stawami.
.png)
Olejek z żywokostu z gojnikiem 100ml ASTRON
NOMAK Czarci pazur- balsam 150ml
Właściwości żywokostu
Właściwości żywokostu są różnorodne. Prof. Aleksander Ożarowski (polski farmaceuta i nestor polskiego ziołolecznictwa, naukowiec) w swojej książce Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy pod red. Aleksandra Ożarowskiego podawał, że żywokost ma działanie “protectivum” (ochronne). Korzeń żywokostu, dawniej używano do leczenia dolegliwości układu pokarmowego, czyli wewnętrznie. Warto zauważyć, że jeszcze w latach 80 żywokost był np. składnikiem środka przeciwkaszlowego.
Jednakże w ostatnich latach żywokost używany wewnętrznie został uznany za potencjalnie szkodliwy dla zdrowia. Odkryto, że zawiera on alkaloidy pirolizydynowe, które mogą być toksyczne a ich stosowanie może prowadzić do zatrucia, uszkodzenia wątroby, zaburzeń układu nerwowego oraz zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów. Z tego powodu zaleca się unikanie jego spożycia, choć w dalszym ciągu można go stosować zewnętrznie na skórę- jako składnik maści, żeli, kremów łagodzących ból i okładów leczniczych.
Żywokost lekarski stosowany zewnętrznie
Właściwości żywokostu są szeroko doceniane ze względu na jego działanie przyspieszające gojenie się ran i ubytków skórnych. Korzeń tej rośliny oraz jej ekstrakty wykazują zdolność do stymulowania rozwoju komórek oraz przyspieszania ich podziału, co prowadzi do szybszej proliferacji. Badania naukowe potwierdzają, że aktywną substancją odpowiedzialną za te efekty jest alantoina, która wspomaga i przyspiesza proces odbudowy naskórka, nawet w przypadku trudno gojących się ran, takich jak owrzodzenia troficzne. Dodatkowo, żywokost wykazuje szereg korzystnych właściwości, takich jak działanie przeciwzapalne, regenerujące, przeciwobrzękowe, śluzotwórcze, łagodzące, ochronne, rozkurczowe, gojące, przeciwbólowe oraz przeciwnowotworowe. W praktyce medycznej stosuje się odwar z korzenia żywokostu do okładów na rany trudno gojące się, oparzenia, odmrożenia oraz jako składnik zasypek i maści na różnego rodzaju skórne dolegliwości, takie jak odleżyny, owrzodzenia żylakowe czy ropiejące rany. Liście tej rośliny mogą być również stosowane na mniejsze urazy skórne, takie jak niegroźne złamania, które nie wymagają opatrunku gipsowego, co potwierdza wszechstronne zastosowanie żywokostu w terapii ran i urazów skórnych.
Żywokost lekarski- w jakich formach występuje?
Żywokost jest dostępny w różnych formach, co pozwala na wybór najbardziej odpowiedniego sposobu stosowania w zależności od potrzeb. Najpopularniejsze formy to maści, kremy, żele oraz napary i ekstrakty. Każda z tych form ma swoje zalety i może być stosowana w różnych przypadkach. Ponadto w sklepach zielarskich (także naszym internetowym sklepie zielarskim netzdrowie.pl) możesz zaopatrzyć się w suszony rozdrobniony korzeń żywokostu (można stosować do kąpieli) a także w olejek żywokostowy. Ponadto żywokost wchodzi często w skład wieloskładnikowych preparatów ziołowych- przykładem może być preparat Reumobonisol marki Bonimed.
Zastosowanie w fitoterapii- na jakie problemy mogą pomóc preparaty zawierające żywokost lekarski
- Maść z żywokostu jest często stosowana do leczenia oparzeń, odleżyn, czy siniaków.
- Napar z korzenia żywokostu może być przydatny w przypadku problemów z kostno-stawowym.
- Żel z żywokostu może być użytecznym wsparciem w terapii łuszczycy, egzemy, atopowego zapalenia skóry (AZS) oraz w leczeniu odmrożeń.
- Olej z żywokostu używany jako kosmetyk, nawilży, wygładzi i zmiękczy skórę.
.png)
Przeciwwskazania
Mimo licznych korzyści płynących z stosowania żywokostu, istnieją także pewne przeciwwskazania. Nie zaleca się stosowania preparatów z żywokostu u osób uczulonych na rośliny z rodziny ogórecznikowatych oraz u kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Podsumowanie
Żywokost lekarski to roślina o wielu wartościowych właściwościach leczniczych, które od wieków wykorzystywane są w medycynie naturalnej. Dzięki swojemu działaniu przeciwzapalnemu, przyspieszającemu gojenie oraz łagodzącemu podrażnienia, żywokost może stanowić alternatywę dla wielu syntetycznych leków.
Niemniej jednak, przed rozpoczęciem kuracji zawsze warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza w przypadku istnienia przeciwwskazań czy wątpliwości co do stosowania preparatów z tej rośliny.
Autorka: Anita Warda
Pasjonatka fitoterapii; redaktorka bloga netzdrowie.pl
Bibliografia
- S.Korżawska, Po zdrowie z ziołami, Warszawa 2015
- W. Poprzęcki, Ziołolecznictwo, Warszawa 1990
- B.Kuźnicka, M.Dziak, Zioła i ich zastosowanie, Warszawa 1984
- A.Paczuska, Zielnik klasztorny. Sekrety bożej apteki, Warszawa 2018
- G. Mayer, B. Uehleke, O.K. Saum, Zioła Ojców Benedyktynów. Mieszanki i leczenie; Świat Książki; Warszawa 2004
REUMOBONISOL płyn do masażu Bonimed 100g
Przeczytaj również
