PRZETACZNIK leśny (lekarski) – działanie, właściwości, skład. Leksykon ziół

Zastosowanie w ziołolecznictwie

Przetacznik leśny jest wykorzystywany w ziołolecznictwie ze względu na bogactwo swoich właściwości. Surowcem leczniczym pozyskiwanym z przetacznika leśnego jest ziele, znane jako Herba Veronicae. Jest to surowiec irydoidowy, który zbiera się w początkowym okresie kwitnienia, gdy roślina ma najwięcej aktywnych składników. Ziele zbierane jest ręcznie, a następnie suszone w zacienionym i przewiewnym miejscu, aby zachować wszystkie jego wartości lecznicze. Jest to surowiec wrażliwy na światło i wysoką temperaturę, dlatego ważne jest odpowiednie jego przechowywanie i suszenie. Poza glikozydami irydowymi ziele zawiera wiele cennych składników, takich jak fenolokwasy, garbniki, saponiny (i wiele innych). Dzięki temu przetacznik leśny wykazuje działanie wykrztuśne, moczopędne, żółciopędne, przeciwzapalne, przyspieszające gojenie ran.

Przetacznik leśny- działanie wg. fitoterapii

Przetacznik leśny, ze względu na swoje bogactwo składników aktywnych, może wykazywać wieloaspektowe działanie. Jego łagodne działanie wykrztuśne sprawia, że może być skutecznym środkiem w leczeniu suchego kaszlu i chrypki. Dodatkowo, może przyspieszać proces gojenia ran oraz regenerację skóry dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i bakteriobójczym. Wyciągi z przetacznika mogą również wspomagać trawienie, poprawiać przyswajanie pokarmów oraz ułatwiać usuwanie toksyn z organizmu.

Działanie wykrztuśne rośliny jest związane głównie z obecnością saponin, choć jest ono słabsze w porównaniu do niektórych innych surowców z tej grupy. Dodatkowo, wyciągi zawierające przetacznik mogą nieznacznie stymulować wydzielanie soku żołądkowego, co może przyczynić się do usprawnienia procesu trawienia.

Odwary z przetacznika wykazują właściwości lekko ściągające, bakteriobójcze oraz przeciwzapalne, podobne do działania babki lancetowatej. Dlatego mogą być stosowane w leczeniu trudno gojących się ran, owrzodzeń, swędzących wysypek i liszajów. Mogą być również skutecznym środkiem łagodzącym oparzenia I i II stopnia. Dodatkowo, odwary znajdują zastosowanie w irygacji w upławach oraz do obmywań w świądzie sromu, co sprawia, że są wszechstronnym narzędziem w pielęgnacji skóry i błon śluzowych.

Stosowanie i przeciwwskazania

Przetacznik leśny, choć teraz zapomniany, od dawna znajduje zastosowanie w tradycyjnej medycynie ludowej w leczeniu różnorodnych dolegliwości, w tym chorób układu oddechowego, układu pokarmowego, schorzeń układu moczowego, bóli reumatycznych oraz wzmocnienia odporności. Używano go do przygotowywania naparów, soków, kąpieli oraz kosmetyków.

Przetwory z przetacznika, takie jak odwary czy nalewki, mogą być stosowane przede wszystkim jako środek wykrztuśny w suchym kaszlu i chrypce, zazwyczaj w połączeniu z innymi podobnie działającymi surowcami (składnik herbatek ziołowych).

Dodatkowo, mogą być używane w przypadku przewlekłych, ale niezbyt nasilonych zaburzeń trawiennych, takich jak brak apetytu, bóle brzucha, wzdęcia, nieregularne wypróżnienia oraz niedostateczne przyswajanie pokarmów. Zalecano ich stosowanie również w przypadku wrzodów żołądka oraz w niewielkiej niewydolności nerek. Preparaty z przetacznika mogą być także stosowane zewnętrznie do pielęgnacji skóry oraz leczenia dolegliwości skórnych.

Stefania Korżawska, entuzjastka ziół i ziołolecznictwa, autorka książki “Po zdrowie z ziołami”, zalecała herbatkę z przetacznika w połączeniu z korzeniem mniszka lekarskiego i nasion (owoców) kopru włoskiego, jako środek na obniżenie cholesterolu i trójglicerydów.

Ważne jest, aby przestrzegać odpowiednich dawek i zaleceń dotyczących stosowania przetacznika leśnego, a także monitorować ewentualne reakcje organizmu. W przypadku wystąpienia niepożądanych efektów, należy przerwać stosowanie i skonsultować się z lekarzem.

Podsumowanie

Przetacznik leśny to niezwykła roślina o szerokim spektrum działania. Jego właściwości wykorzystywane są od wieków w tradycyjnym lecznictwie, a dziś coraz częściej doceniane są również przez współczesną medycynę naturalną. Dzięki swoim wieloaspektowym właściwościom, przetacznik leśny może być cennym wsparciem w leczeniu wielu dolegliwości. Dlatego warto poznać tę roślinę i wykorzystać jej dobrodziejstwa dla własnego zdrowia i piękna.

Przetacznik leśny to tylko jeden z reprezentantów dość obszernej rodziny przetaczników. Liczne gatunki uprawiane są jako ozdobne, część wykorzystywana jest w ziołolecznictwie. Przykłady innych przetaczników to: przetacznik perski, różyczkowaty, bluszczykowy, ożankowy, kłosowy…

Zachęcam do zapoznania się z preparatami z przetacznika leśnego dostępnymi na netzdrowie.pl, które mogą być doskonałym uzupełnieniem domowej apteczki i wsparciem dla zdrowia oraz urody.

Autorka: Anita Warda
Redaktorka bloga netzdrowie.pl

Bibliografia:

1. A.Paczuska, Zielnik klasztorny. Sekrety bożej apteki, Warszawa 2018
2. W. Poprzęcki, Ziołolecznictwo, Warszawa 1990
3. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy pod red. Aleksandra Ożarowskiego, Warszawa 1982
4. S. Korżawska, Po zdrowie z ziołami, Warszawa 2015
5. A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987