×
Zioła na alergię - poznaj rośliny mające potencjał antyhistaminowy

Co to jest alergia i skąd się bierze

Alergia to nadmierna, niewłaściwa reakcja układu odpornościowego na substancje, które są nieszkodliwe dla większości ludzi, takie jak pyłki, sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego, niektóre pokarmy, czy leki. Dla osoby uczulonej te substancje (zwane alergenami) stają się jednak bodźcami, które wywołują intensywną odpowiedź układu immunologicznego. Kiedy układ odpornościowy "rozpoznaje" alergen, aktywuje komórki tuczne, które uwalniają do krwi histaminę — substancję odpowiedzialną za typowe objawy alergii, jak swędzenie, obrzęk czy katar. Podstawowe przyczyny alergii to kombinacja czynników genetycznych i środowiskowych. Osoby z rodzinną historią alergii mają większe ryzyko wystąpienia uczuleń, co sugeruje, że geny odgrywają ważną rolę w rozwoju alergii. Na zwiększone ryzyko wpływają także czynniki środowiskowe, takie jak: nadmierna higiena, zanieczyszczenie środowiska, częsty i wczesny kontakt z alergenami.

Leki na alergię

Istnieją różne leki, które pomagają zwalczyć reakcje alergiczne. Należą do nich stabilizatory komórek tucznych, sterydy, leki przeciwhistaminowe, a także środki na przekrwienie. Leki przeciwhistaminowe mają jednak pewne skutki uboczne, jak senność, zawroty głowy, trudności z oddawaniem moczu czy problemy z widzeniem. Ostatnio coraz większą uwagę zwraca się na stosowanie roślin leczniczych jako naturalnej i bezpiecznej alternatywy w leczeniu alergii. Wiele ziół ma właściwości przeciwhistaminowe i przeciwalergiczne, co czyni je obiecującą opcją dla osób z alergiami, poszukujących łagodniejszych i bardziej naturalnych rozwiązań.

Co to znaczy, że zioła mają działanie antyhistaminowe ?

Potencjał antyhistaminowy oznacza zdolność substancji, zioła lub leku do blokowania lub hamowania działania histaminy w organizmie. Histamina jest naturalnie występującą substancją chemiczną w organizmach ludzkich, która odgrywa kluczową rolę w reakcjach alergicznych i odpowiedzi immunologicznej. Kiedy organizm jest narażony na alergen (np. pyłki, sierść zwierząt, kurz), układ odpornościowy może reagować nadmiernie, uwalniając histaminę, co prowadzi do wystąpienia objawów alergii, takich jak: katar sienny (kichanie, cieknący nos), swędzenie skóry, łzawienie oczu, obrzęk tkanek, trudności w oddychaniu (w przypadku astmy), Pokrzywki skóry i wysypki. Substancje antyhistaminowe (czy to naturalne, czy farmaceutyczne) działają w sposób, który blokuje receptor histaminowy (głównie receptor H1) i zapobiega tym objawom. Działa to na zasadzie blokady miejsca, w którym histamina normalnie przyczepia się do komórek, powodując reakcje alergiczne. Dzięki temu, substancje o potencjale antyhistaminowym mogą zmniejszyć intensywność lub całkowicie złagodzić objawy alergii. W kontekście ziołowym potencjał antyhistaminowy oznacza, że dana roślina lub zioło ma właściwości naturalne blokowanie uwalniania histaminy lub interakcję z receptorami histaminowymi, co zmniejsza objawy alergiczne.

Poznaj najbardziej polecane zioła na alergię

Wśród roślin, które od dawna stosowane są w medycynie tradycyjnej ze względu na swoje właściwości przeciwalergiczne, znajduje się wiele popularnych ziół, które wykazują różnorodne mechanizmy działania. Alergie są wynikiem nadmiernej reakcji układu odpornościowego na substancje, które normalnie nie są szkodliwe. Rośliny o działaniu antyalergicznym mogą pomóc w łagodzeniu objawów alergii, takich jak katar sienny, pokrzywka, kaszel czy obrzęki.

Oto kilka ziół, które mają naturalne właściwości antyhistaminowe i mogą pomóc łagodzić objawy alergii:

Pokrzywa – znana z działania przeciwzapalnego i antyhistaminowego, często stosowana przy alergiach sezonowych. Pokrzywa jest jednym z najbardziej popularnych ziół stosowanych w leczeniu alergii, zwłaszcza sezonowych, takich jak katar sienny. Zawiera wiele cennych substancji aktywnych, w tym flawonoidy, kwasy fenolowe, witaminy (A, C, K, B) oraz minerały (żelazo, magnez, wapń). Pokrzywa działa przeciwzapalnie i przeciwhistaminowo, co sprawia, że może skutecznie łagodzić objawy alergii, takie jak katar, swędzenie skóry czy kichanie. Ponadto, ekstrakt z pokrzywy może wspomagać oczyszczanie organizmu z toksyn, co również wpływa na poprawę ogólnego stanu zdrowia przy alergiach. Badania sugerują, że pokrzywa ma właściwości zmniejszające wydzielanie histaminy, substancji odpowiedzialnej za reakcje alergiczne, a także działa ochronnie na układ oddechowy.


Kwercetyna (znaleziona m.in. w cebuli, jabłkach i czarnej herbacie) – flawonoid, który działa przeciwzapalnie i może zapobiegać wydzielaniu histaminy. Kwercetyna, dzięki swoim właściwościom, wykazuje potencjał w leczeniu i łagodzeniu objawów alergii, szczególnie tych związanych z reakcjami alergicznymi typu I, które są mediowane przez histaminę. Histamina jest substancją uwalnianą przez komórki tuczne w odpowiedzi na alergen, co prowadzi do objawów takich jak katar, kichanie, swędzenie skóry, a w niektórych przypadkach – astma. Kwercetyna ma zdolność do stabilizowania błon komórek tucznych i hamowania uwalniania histaminy, co zmniejsza nasilenie reakcji alergicznych.


Rumianek – działa kojąco i ma właściwości przeciwzapalne, wspiera również układ odpornościowy. Rumianek to roślina znana przede wszystkim ze swoich właściwości łagodzących i przeciwzapalnych. Jest szczególnie polecany w leczeniu alergii skórnych, takich jak pokrzywka, wypryski czy inne objawy skórne związane z nadmiernym działaniem alergenów. Dzięki zawartości apigeniny, bisabololu i innych związków terpenowych, rumianek działa uspokajająco na układ odpornościowy, łagodząc reakcje zapalne. Może również wspomagać leczenie alergii wziewnych, redukując obrzęki i podrażnienia błon śluzowych. Rumianek ma także działanie przeciwhistaminowe, co sprawia, że jest skuteczny w łagodzeniu objawów alergicznych, takich jak katar czy swędzenie.

Nawłoć - nawłoć to roślina, która posiada właściwości przeciwzapalne, moczopędne oraz przeciwalergiczne. Zawiera flawonoidy, saponiny, olejki eteryczne oraz kwasy fenolowe. Nawłoć jest szczególnie skuteczna w leczeniu alergii górnych dróg oddechowych, takich jak katar sienny, ponieważ działa jako naturalny środek przeciwhistaminowy. Jej właściwości przeciwzapalne pomagają zmniejszyć obrzęki i stany zapalne w błonach śluzowych, co przyczynia się do poprawy oddychania i zmniejszenia objawów alergicznych. Dodatkowo nawłoć wspomaga detoksykację organizmu, co może również poprawić tolerancję na alergeny.

Echinacea (jeżówka) – wzmacnia układ odpornościowy i może pomóc w zmniejszeniu reakcji alergicznych. Echinacea należy do rodziny astrowatych (Asteraceae), a jej najczęściej wykorzystywane gatunki to Echinacea purpurea, Echinacea angustifolia oraz Echinacea pallida. Roślina ta zawiera szereg bioaktywnych składników, takich jak polifenole, alkamidy, glikozydy fenolowe, kwasy organiczne, a także terpeny, które wykazują szereg korzystnych właściwości zdrowotnych. Echinacea ma działanie przeciwzapalne, przeciwhistaminowe i immunomodulacyjne, co czyni ją przydatną w leczeniu alergii, zwłaszcza tych, które mają podłoże immunologiczne. Działanie to jest wynikiem jej wpływu na układ odpornościowy, który może pomóc w regulacji reakcji alergicznych.

Czarna porzeczka - pączki czarnej porzeczki, zwłaszcza w postaci maceratu, są cenione za swoje właściwości przeciwzapalne, przeciwhistaminowe i immunomodulacyjne. Czarna porzeczka jest bogata w witaminę C, antocyjany, flawonoidy oraz kwasy organiczne, które wspomagają funkcjonowanie układu odpornościowego i wykazują działanie przeciwwirusowe oraz przeciwbakteryjne. Pączki czarnej porzeczki działają szczególnie na poziomie układu oddechowego, łagodząc objawy alergii, takie jak katar czy trudności w oddychaniu. Ich stosowanie może również wspomóc organizm w walce z reakcjami zapalnymi wywołanymi przez alergeny, a także pomóc w zapobieganiu nawrotom objawów alergii.

Święta bazylia ( Tulsi ) - Tulsi ma szerokie właściwości terapeutyczne, a jej działanie przeciwalergiczne jest jednym z jej istotnych atutów. Roślina ta zawiera szereg bioaktywnych związków, takich jak ursolowy kwas, eugenol, karwakrol oraz flawonoidy, które przyczyniają się do jej prozdrowotnych właściwości. Tulsi działa na organizm na kilka sposobów, co sprawia, że jest skuteczna w łagodzeniu objawów alergii. Tulsi ma zdolność do hamowania uwalniania histaminy przez komórki tuczne, co jest kluczowym mechanizmem w redukcji objawów alergicznych. Tulsi może wpływać na układ odpornościowy, modulując reakcję immunologiczną organizmu. U osób z alergiami, układ odpornościowy nadmiernie reaguje na alergeny, co prowadzi do wywołania reakcji zapalnych. Tulsi może pomóc w regulowaniu tej odpowiedzi, zmniejszając jej nadmierną intensywność. Astma, jako choroba zapalna dróg oddechowych o podłożu alergicznym, może być złagodzona przez regularne stosowanie tulsi, dzięki jej działaniu przeciwzapalnemu i rozkurczającemu na mięśnie gładkie oskrzeli.


Pietruszka – naturalnie zmniejsza wydzielanie histaminy i działa moczopędnie, co wspomaga detoksykację organizmu. Pietruszka jest bogata w flawonoidy, takie jak apiina, luteolina czy kwercetyna, które wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwhistaminowe. Pietruszka zawiera również olejki eteryczne, takie jak apiol i myristycyna, które mają działanie wspomagające układ oddechowy. Olejki te mogą działać rozkurczowo na drogi oddechowe, co może być pomocne w łagodzeniu objawów alergii wziewnych, takich jak katar sienny czy astma.


Imbir – silny antyoksydant, który może łagodzić objawy alergii, takie jak obrzęk błon śluzowych. Oprócz szerokiego zastosowania w leczeniu problemów trawiennych, bólu stawów czy infekcji, imbir wykazuje również działanie antyalergiczne. Jego aktywne składniki, takie jak gingerol i shogaol, są odpowiedzialne za wiele korzystnych efektów zdrowotnych, w tym te, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów alergii. Imbir wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, co oznacza, że może pomóc w łagodzeniu objawów alergii wywołanych uwalnianiem histaminy w organizmie. Gingerol i shogaol, które są głównymi składnikami aktywnymi imbiru, wykazują silne działanie przeciwzapalne. Alergie są często związane z przewlekłym stanem zapalnym w organizmach osób uczulonych, który prowadzi do nasilenia objawów. Imbir zmniejsza wydzielanie prozapalnych cytokin i innych mediatorów stanu zapalnego, co pomaga w redukcji reakcji zapalnych towarzyszących alergiom.

Oczywiście ziół działających przeciwhistaminowo i przeciwalergicznie jest zdecydowanie więcej, należą do nich także : 


Mięta pieprzowa – zawiera mentol, który działa przeciwzapalnie i rozluźnia drogi oddechowe, co może być pomocne przy alergiach.


Bazylia – zawiera przeciwutleniacze i związki przeciwzapalne, które mogą wspierać organizm w walce z reakcjami alergicznymi.



Tymianek – działa jako naturalny antyhistaminowy i antybakteryjny środek, a także wspiera zdrowie dróg oddechowych.


Czystek – zawiera silne antyoksydanty, które mogą wspomóc organizm w walce z nadmierną produkcją histaminy.

Aloes - Aloes zawiera liczne wiążące wodę polisacharydy, które wykazują silne właściwości przeciwzapalne. Przewlekły stan zapalny jest podstawą wielu alergicznych reakcji organizmu, takich jak alergie skórne, astma czy katar sienny. Aloes, dzięki swoim przeciwzapalnym właściwościom, może pomóc w redukcji stanów zapalnych towarzyszących alergiom. Aloes wykazuje również właściwości przeciwhistaminowe, co oznacza, że może pomóc w łagodzeniu objawów alergii, takich jak swędzenie, pokrzywka, katar czy kichanie.


Jak stosować zioła na alergię ?

Stosowanie ziół na alergię może być skuteczną metodą łagodzenia objawów, szczególnie w przypadkach alergii skórnych, oddechowych czy pokarmowych. Zioła posiadają różnorodne właściwości, które mogą wspierać organizm w radzeniu sobie z reakcjami alergicznymi, zarówno poprzez działanie przeciwzapalne, przeciwhistaminowe, jak i immunomodulujące. Zioła na alergię można stosować w formie naparów, kapsułek lub ekstraktów – jednak warto skonsultować się z lekarzem przed ich wprowadzeniem, szczególnie przy silnych alergiach lub jeśli przyjmowane są leki antyhistaminowe. Chociaż zioła są naturalne, niektóre osoby mogą być uczulone na konkretną roślinę, dlatego warto przeprowadzić test skórny przed pełnym zastosowaniem. Zioła działają stopniowo, a ich efekty mogą być widoczne dopiero po kilku tygodniach stosowania, dlatego ważne jest systematyczne ich spożywanie.

Autorka : Faustyna Siedlecka - Redaktorka z bloga netzdrowie.pl; Absolwentka kursu Zielarstwo i Towaroznawstwo Zielarskie w IMK w Katowicach.

Bibliografia :  1. Saini R, Dhiman NK. Natural Anti-inflammatory and Anti-allergy Agents: Herbs and Botanical Ingredients. Antiinflamm Antiallergy Agents Med Chem. 2022;21(2):90-114. doi: 10.2174/1871523021666220411111743. PMID: 35410623.

Kontakt

Jeśli masz pytania napisz lub zadzwoń!

Nasi eksperci są do Twojej dyspozycji od poniedziałku do piątku od 10:00 do 18:00

Zapisz się na newsletter i odbierz rabat 10 zł