Nie tylko stewia, czyli naturalne roślinne ZAMIENNIKI CUKRU - poznaj najpopularniejsze z nich.

Roślinne zamienniki cukru - poznaj 3 najpopularniejsze

Popularne roślinne zamienniki to ksylitol, erytrol i stewia. Każdy z nich ma inne właściwości i zastosowania. Dlatego warto je poznać.

1.Ksylitol - słodzik z brzozy

Ksylitol, naturalnie pozyskiwany z kory brzozy, jest zdrową alternatywą dla cukru i idealnym wyborem dla osób dbających o dietę. Wyróżnia się mniejszą kalorycznością, zawierając o około 40% mniej kalorii niż sacharoza, a także bardzo niskim indeksem glikemicznym, co sprawia, że jego spożycie nie prowadzi do gwałtownych wzrostów poziomu glukozy we krwi. Dzięki temu ksylitol jest polecany nie tylko dla osób odchudzających się, ale również dla diabetyków, wspierając stabilność gospodarki cukrowej. 

Ksylitol wykazuje wiele pozytywnych efektów dla zdrowia jamy ustnej, co czyni go popularnym składnikiem produktów dentystycznych, takich jak pasty do zębów, płyny do płukania ust oraz gumy do żucia. Jego działanie przeciwpróchnicze wynika z tego, że hamuje rozwój bakterii odpowiedzialnych za próchnicę, zwłaszcza Streptococcus mutans, które odgrywają kluczową rolę w powstawaniu ubytków. Bakterie te metabolizują cukry, produkując kwasy, które prowadzą do demineralizacji szkliwa. Ksylitol natomiast nie jest przez nie rozkładany, a jego obecność w jamie ustnej zmniejsza produkcję kwasów, chroniąc zęby przed demineralizacją.

Ksylitol sprzyja także remineralizacji szkliwa, wspomagając odbudowę jego struktury po uszkodzeniach wywołanych działaniem kwasów. Regularne stosowanie produktów z ksylitolem może pomóc w utrzymaniu mocniejszego szkliwa, co zmniejsza ryzyko powstawania nowych ubytków. Co więcej, ksylitol zwiększa wydzielanie śliny, która naturalnie oczyszcza jamę ustną i pełni rolę bufora kwasowego. Większa ilość śliny zapewnia również minerały niezbędne do procesu remineralizacji, co dodatkowo wzmacnia ochronę szkliwa. Ksylitol ma również działanie niekariogenne, co oznacza, że nie przyczynia się do rozwoju próchnicy. Jest to substancja bezpieczna dla zębów, ponieważ nie fermentuje w jamie ustnej i nie tworzy środowiska sprzyjającego rozwojowi bakterii. Działa więc nie tylko ochronnie, ale także zapobiegawczo. Dzięki tym właściwościom produkty z ksylitolem mogą być pomocne w profilaktyce próchnicy i zachowaniu zdrowia dziąseł oraz zębów.

Warto jednak pamiętać, że ksylitol w większych ilościach może wywołać łagodne dolegliwości trawienne, a u zwierząt domowych, zwłaszcza psów, jest toksyczny.

2. Erytrol - słodzik o chłodzącym posmaku

Erytrytol to naturalny słodzik, który zyskuje popularność wśród osób szukających zdrowszych alternatyw dla tradycyjnego cukru. Należy do alkoholi cukrowych i występuje naturalnie w owocach, takich jak winogrona, melony czy gruszki, a także powstaje w procesie fermentacji glukozy. W odróżnieniu od cukru, erytrytol ma znacznie niższą kaloryczność – zaledwie 0,24 kcal na gram, dzięki czemu jest niemal bezkaloryczny. Ma również niższą intensywność słodyczy, wynoszącą około 60-80% słodkości cukru, co oznacza, że czasem trzeba go użyć w większej ilości, by uzyskać pożądany efekt smakowy. Zaletą erytrytolu jest to, że nie podnosi poziomu glukozy we krwi, co czyni go bezpiecznym wyborem dla diabetyków. Ponadto, nie fermentuje w jamie ustnej, dzięki czemu nie przyczynia się do powstawania próchnicy.

Warto jednak pamiętać, że erytrytol wywołuje charakterystyczny chłodzący posmak, co nie wszystkim przypadnie do gustu. Choć erytrytol jest dobrze tolerowany, jego nadmierne spożycie może powodować wzdęcia i dyskomfort trawienny, dlatego osoby z wrażliwym układem pokarmowym powinny stosować go ostrożnie.

3. Stewia - słodzik z liści rośliny

Stewia, znana jako naturalny słodzik pochodzący z liści rośliny Stevia rebaudiana, cieszy się rosnącą popularnością jako zdrowsza alternatywa dla tradycyjnego cukru. Jej słodycz, będąca od 200 do 300 razy większa niż słodycz sacharozy, pozwala na osiągnięcie pożądanego smaku przy użyciu zaledwie niewielkiej ilości tej rośliny. Stewia nie tylko nie zawiera kalorii, co czyni ją idealnym wyborem dla osób pragnących ograniczyć spożycie energii, ale także ma niski indeks glikemiczny, co sprawia, że jest bezpieczna dla diabetyków oraz osób z insulinoopornością. Co więcej, stewia nie przyczynia się do rozwoju próchnicy, dzięki czemu jest korzystna dla zdrowia jamy ustnej.

Mimo swoich licznych zalet, stewia ma też swoje wady; niektóre osoby odczuwają gorzki lub lukrecjowy posmak, a jej zastosowanie w pieczeniu bywa ograniczone ze względu na potrzebną objętość cukru. Chociaż stewia jest ogólnie dobrze tolerowana, osoby z niskim ciśnieniem krwi oraz kobiety w ciąży powinny zachować ostrożność. Ogólnie rzecz biorąc, stewia to cenny składnik, który, z uwagi na swoje prozdrowotne właściwości oraz niską kaloryczność, zyskuje uznanie w zdrowej diecie, oferując nie tylko słodycz, ale i wsparcie dla organizmu w walce z wieloma schorzeniami.

Syrop klonowy i sok z agawy - płynne alternatywy cukru

W poszukiwaniu zdrowych zamienników cukru warto zwrócić uwagę na syrop klonowy i sok z agawy. Są naturalnymi płynnymi słodzikami. Mogą zastąpić biały cukier w naszej diecie.

Syrop klonowy pochodzi z soku klonowego. Jest bogaty w minerały jak wapń, żelazo i magnez. Zawiera też fruktozę, która daje energię wolniej.

Sok z agawy pochodzi z liści agawy. Ma niski indeks glikemiczny, co oznacza, że nie powoduje skoków cukru we krwi. Jest też bogaty w przeciwutleniacze i saponiny, które są dobre dla zdrowia.

Syrop klonowy i sok z agawy są świetne w wielu potrawach. Od deserów po dania główne. Zamiennie cukrem, dają zdrowszy profil odżywczy.

Indeks glikemiczny zamienników cukru

Wybór słodzików zależy od indeksu glikemicznego. To pokazuje, jak szybko podnosi poziom cukru we krwi. Najlepsze są te z niskim indeksem, jak ksylitol czy erytrol.

Zalecane dzienne spożycie

Specjaliści radzą nie przekraczać 25-30 g dziennie substytutów cukru. Ważne jest, by obserwować reakcje organizmu. Konsultacja z lekarzem lub dietetykiem jest kluczowa.

Pamiętaj, że każdy organizm jest inny. Ważne jest, by obserwować reakcje swojego organizmu na roślinne zamienniki cukru i dostosować ilość do swoich potrzeb.

Podsumowanie

Roślinne zamienniki cukru to świetna alternatywa dla białego cukru. Pozwalają one na cieszenie się pysznymi potrawami i słodkościami, dbając jednocześnie o zdrowie. Produkty jak stewia, syrop klonowy czy ksylitol dodają słodyczy i są bogate w cenne składniki odżywcze. Warto eksperymentować z różnymi naturalnymi słodzikami. Znajdź te, które najlepiej smakują. Pamiętaj, że nadmiar słodzika nie jest dobry. Stosuj je z umiarem. Stopniowe wprowadzanie roślinnych zamienników cukru do codziennych potraw i deserów poprawi twoje samopoczucie i zdrowie. Zacznij przygodę z substytutami cukru już dziś. Odkryjesz wiele radości i korzyści!

FAQ

Jakie są najlepsze naturalne roślinne zamienniki cukru? Najczęściej używane roślinne zamienniki cukru to: ksylitol, erytrol, stewia, syrop klonowy, sok z agawy i melasa.
Jakie są korzyści ze stosowania naturalnych zamienników cukru? Naturalne zamienniki cukru są zdrowsze. Mają niski indeks glikemiczny i są niskokaloryczne. Niektóre z nich mają też właściwości antybakteryjne i przeciwutleniające.
Jak stosować stewię w codziennej kuchni? Stewię można używać do słodzenia różnych potraw i napojów. Należy pamiętać, że jest ona słodsza niż cukier. Dlatego trzeba dostosować jej ilość do smaku.
Czym różni się ksylitol od erytrolu? Ksylitol i erytrol to alkohole cukrowe. Ksylitol jest słodszy i ma niższy indeks glikemiczny. Ma też właściwości przeciwbakteryjne i remineralizujące, co jest dobre dla diabetyków i zdrowia jamy ustnej.
Jak zastępować cukier w przepisach kulinarnych? Przy zmianie cukru na naturalne zamienniki trzeba dostosować ilości i sposób przygotowania. Zazwyczaj zaleca się zmniejszenie ilości o 25-50% w stosunku do cukru. Trzeba też dostosować czas pieczenia czy gotowania.

Autorka: A. Warda. Redaktorka bloga netzdrowie.pl; absolwentka kursu Zielarstwo i Towaroznawstwo Zielarskie w IMK w Katowicach

Źródła

1. https://rozanski.li/2659/stevia-rebaudiana-bertoni-hemsley
2. https://rozanski.li/469/sila-smaku-slodkiego-wybranych-zwiazkw
3. https://netzdrowie.pl/blog/czy-stewia-jest-zdrowsza-od-cukru.html
4. https://www.czytelniamedyczna.pl/2567,substancje-sodzce-pochodzenia-naturalnego.html
5. Laura Daza-Serna, Sebastián Serna-Loaiza, Audrey Masi, Robert Ludwig Mach, Astrid Rosa Mach-Aigner , Anton Friedl ; From the culture broth to the erythritol crystals: an opportunity for circular economy; doi: 10.1007/s00253-021-11355-2. Epub 2021 May 27.
6. Mazi, T.A.; Stanhope, K.L. Erythritol: An In-Depth Discussion of Its Potential to Be a Beneficial Dietary Component. Nutrients 2023, 15, 204. https://doi.org/10.3390/nu15010204
7. Msomi, Nontokozo Z.; Erukainure, Ochuko L.; and Islam, Md. Shahidul (2021) "Suitability of Sugar Alcohols as Antidiabetic Supplements: A Review," Journal of Food and Drug Analysis: Vol. 29 : Iss. 1 , Article 1. Available at: https://doi.org/10.38212/2224-6614.3107

Uwaga! Pamiętaj, że przedstawione treści mają wyłącznie charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne, jednak nie zastępują one indywidualnej porady specjalisty, dostosowanej do Twojej sytuacji.