×
KAWA - wady i zalety dla zdrowia

Wprowadzenie. Kawa - dlaczego jest tak popularna?

Kawa to jeden z najczęściej spożywanych napojów na świecie, który towarzyszy nam każdego dnia. Dla jednych to nieodzowny element poranka, dla innych prawdziwe uzależnienie. Jednak, czy kawa jest naprawdę dobra dla naszego zdrowia? A może niesie ze sobą pewne ryzyka, o których powinniśmy wiedzieć? W tym artykule dokładnie przeanalizujemy zarówno zalety, jak i wady spożywania kawy. Przyjrzymy się wpływowi tego popularnego napoju na różne aspekty zdrowotne, w tym zdrowie serca, metabolizm, zdrowie psychiczne oraz wpływ na ciążę. Zastanowimy się również, jak różne rodzaje kawy i sposoby jej przygotowania mogą wpłynąć na nasze ciało. Ostatecznie, jak z każdą rzeczą w życiu, kluczem jest umiar – dowiedz się, jak korzystać z dobrodziejstw kawy bez negatywnych skutków.

Składniki odżywcze w kawie: kofeina i inne ważne substancje

Kawa to nie tylko popularny napój pobudzający, ale również bogate źródło składników odżywczych. Najważniejszym z nich jest kofeina, substancja psychoaktywna, która wchłania się szybko z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie we krwi w ciągu 30-120 minut po spożyciu. Czas ten zależy od indywidualnych cech organizmu oraz obecności pokarmu w żołądku. Według aktualnych badań naukowych, u zdrowych osób spożycie do 400 mg kofeiny dziennie (czyli około 4 filiżanek kawy) jest uważane za bezpieczne. Jednak nadmierne spożycie, przekraczające 500-600 mg kofeiny dziennie, może prowadzić do nadpobudliwości, problemów gastrycznych, bezsenności oraz arytmii serca. Co ciekawe, śmiertelna dawka kofeiny wynosi około 10 gramów, co odpowiada zawartości 80-100 µg/ml we krwi. Zważywszy na ilości kofeiny zawarte w produktach spożywczych, takie zatrucie jest rzadkością i zdarza się głównie po spożyciu suplementów lub leków zawierających kofeinę.

Poza kofeiną, kawa jest także bogata w przeciwutleniacze, które neutralizują szkodliwe wolne rodniki, wspierając w ten sposób układ odpornościowy. Zawiera również witaminy z grupy B, jak niacyna (witamina B3), oraz minerały, takie jak magnez, potas i mangan, które wpływają na prawidłowe funkcjonowanie mięśni, układu nerwowego oraz metabolizmu.

Zalety kawy dla zdrowia: kawa jako superfood?

Kawa, spożywana w umiarkowanych ilościach, czyli od trzech do czterech filiżanek dziennie, może przynosić liczne korzyści zdrowotne. Kawa nie tylko poprawia nasze samopoczucie, ale także wpływa korzystnie na zdrowie mikrobiomu jelitowego. Dzięki obecności błonnika i polifenoli, kawa wspiera równowagę flory bakteryjnej jelit, co ma ogromne znaczenie dla naszego ogólnego zdrowia. Badania wykazały, że regularne spożywanie kawy może pomóc w profilaktyce wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak choroba Parkinsona. Naukowcy z McGill University Health Centre odkryli, że kofeina zawarta w kawie nie tylko zmniejsza ryzyko zachorowania na tę chorobę, ale także poprawia kontrolę motoryczną u osób już nią dotkniętych, co może mieć znaczący wpływ na jakość ich życia.

Kawa wspomaga również wydajność fizyczną i umysłową, poprawiając koncentrację oraz pamięć, co czyni ją idealnym napojem na poranne rozbudzenie. Zawarte w niej polifenole, w tym kwas chlorogenowy, wykazują silne właściwości antyoksydacyjne, chroniąc komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Co więcej, dzięki kofeinie, kawa przyspiesza metabolizm, co sprzyja kontrolowaniu wagi ciała. Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne tych związków dodatkowo wspiera nasz organizm w walce z infekcjami. Kawa nie jest więc tylko źródłem pobudzenia – to prawdziwe superfood, które przynosi korzyści na wielu poziomach zdrowotnych.

Kawa a choroby serca

Wpływ kawy na zdrowie serca jest tematem wielu badań. Choć wcześniej obawiano się, że kawa może podnosić ciśnienie krwi, dzisiejsze badania pokazują, że spożywanie umiarkowanych ilości kawy jest bezpieczne nawet dla osób z nadciśnieniem, szczególnie jeśli nadciśnienie wynika z niewydolności nerek. Regularne picie kawy w umiarkowanych ilościach może nie tylko poprawić samopoczucie, ale także wydłużyć życie i zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia.

Badania opublikowane w European Journal of Preventive Cardiology wskazują, że spożywanie od dwóch do trzech filiżanek kawy dziennie – zarówno mielonej, rozpuszczalnej, jak i bezkofeinowej – może być korzystne dla zdrowia serca. W porównaniu z osobami niepijącymi kawy, spożycie kawy mielonej zmniejszyło ryzyko chorób sercowo-naczyniowych o 17%, a kawy rozpuszczalnej o 12%. Profesor Kistler, autor badania, podkreśla, że choć kofeina jest najbardziej znanym składnikiem kawy, napój ten zawiera również ponad 100 innych biologicznie aktywnych substancji, które mogą mieć dobroczynny wpływ na zdrowie układu krążenia. To właśnie te związki niekofeinowe mogą odpowiadać za pozytywny wpływ kawy na serce, co czyni ją istotnym elementem zdrowego stylu życia, niezależnie od jej rodzaju.

Kawa a cukrzyca typu 2

Kawa może również odgrywać istotną rolę w prewencji cukrzycy typu 2. Badania sugerują, że regularne spożywanie kawy, zarówno kofeinowej, jak i bezkofeinowej, może poprawiać wrażliwość na insulinę, co przyczynia się do lepszej kontroli poziomu cukru we krwi. Dodatkowo, kawa ma korzystny wpływ na metabolizm, przyspieszając spalanie kalorii, co jest szczególnie ważne w kontekście zapobiegania otyłości, która jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy​

Negatywne skutki nadmiernego spożycia kawy

Choć kawa ma wiele zalet, nadmierne jej spożycie może prowadzić do pewnych problemów zdrowotnych. Jednym z najbardziej oczywistych skutków ubocznych jest uzależnienie od kofeiny. Regularne picie dużych ilości kawy może sprawić, że nasze ciało zacznie odczuwać potrzebę stałego dostarczania kofeiny, co może prowadzić do rozdrażnienia, bólu głowy i problemów z koncentracją, gdy nagle zmniejszymy jej spożycie. Dodatkowo, kawa może powodować problemy trawienne, takie jak nadkwasota czy refluks żołądkowy, zwłaszcza gdy jest spożywana na pusty żołądek. Nadmierna ilość kawy może również negatywnie wpływać na nasz sen, prowadząc do bezsenności i innych problemów związanych z jakością snu.

Kawa a ciąża

Kawa w ciąży to temat, który budzi wiele emocji i wątpliwości. Wiele kobiet zastanawia się, czy mogą nadal cieszyć się tym aromatycznym napojem. Za bezpieczną dawkę kofeiny, jaką może spożyć ciężarna, uznaje się maksymalnie 300 mg dziennie. Warto jednak zauważyć, że przeciętne pojedyncze espresso (25–35 ml) zawiera od 25 do 70 mg kofeiny, a zawartość ta może się znacznie różnić w zależności od odmiany botanicznej kawy. Na przykład, kawa typu robusta ma nawet dwa razy więcej kofeiny niż arabika. Proces ekstrakcji kofeiny z ziaren kawy jest uzależniony od wielu czynników, takich jak temperatura, grubość mielenia, czas parzenia, a także stopień wypalenia ziaren – ciemniej palone ziarna łatwiej oddają kofeinę.

Choć zbyt duże spożycie kofeiny może wpływać niekorzystnie na zdrowie dziecka, nie oznacza to konieczności całkowitego rezygnowania z kawy. Kawa ma również udowodnione korzyści zdrowotne, takie jak działanie przeciwutleniające. Kluczowe jest, aby każda kobieta w ciąży oraz karmiąca piersią była świadoma ilości kofeiny, jaką spożywa w ciągu dnia, zwracając uwagę nie tylko na kawę, ale także inne źródła kofeiny (herbata, kakao, czekolada). Zachowanie umiaru i monitorowanie spożycia kofeiny pozwala cieszyć się kawą bez ryzyka dla zdrowia matki i dziecka.

kawa netzdrowie kawa na netzdrowie kawa

Różne sposoby picia kawy i ich wpływ na zdrowie

Nie tylko ilość spożywanej kawy, ale również sposób jej przygotowania może wpływać na nasze zdrowie. Na przykład espresso zawiera mniej kofeiny niż kawa filtrowana, ale jest mocniejsze w smaku. Z kolei kawa latte, z dodatkiem mleka, może dostarczać więcej kalorii i tłuszczów, zwłaszcza jeśli dodajemy do niej syropy smakowe czy cukier. Dlatego osoby dbające o zdrowie i wagę powinny zwrócić uwagę na to, jakie dodatki stosują do kawy, aby uniknąć zbędnych kalorii.

Kawy na netzdrowie.pl

Kawy w naszej zielarni to prawdziwa uczta dla miłośników zdrowego stylu życia. W ofercie znajdziesz szeroki wybór ekologicznych kaw roślinnych i funkcjonalnych, które nie tylko smakują wyśmienicie, ale także korzystnie wpływają na zdrowie. Przykładem może być kawa ziołowo-zbożowa marki Dary Natury, doskonała dla osób, które unikają kofeiny, a jednocześnie chcą cieszyć się pełnym, zbożowym smakiem. Polecamy również kawę żołędziową, która zaskakuje orzechowym aromatem i wspiera trawienie. Dla poszukujących innowacyjnych rozwiązań mamy kawy wzbogacone adaptogenami, takie jak kawa z grzybem Cordyceps, która dodaje energii, czy kawa z Reishi, wpływająca na układ odpornościowy. Warto też spróbować wyjątkowych mieszanek, takich jak kawa z topinamburem i mniszkiem lekarskim, które wspierają detoksykację organizmu. Każda z naszych propozycji to nie tylko doskonały smak, ale i prawdziwa dawka zdrowia – przekonaj się sam!

Jeśli nie kawa to co?

Alternatywy, które mogą zastąpić ten popularny napój, są coraz bardziej poszukiwane, zwłaszcza wśród osób, które chcą ograniczyć spożycie kofeiny lub zmagają się z problemami zdrowotnymi, takimi jak nadkwasota czy bezsenność. Ponadto (tak wiem , że dla kawoszy do których sama się zaliczam to może wydawać się dziwne!) nie wszystkim odpowiada smak kawy.

Doskonałym zamiennikiem dla kawy mogą być napary z ziół o działaniu pobudzającym, takich jak yerba mate, guarana czy żeń-szeń. Yerba mate, popularna w Ameryce Południowej, zawiera mateinę, substancję o działaniu zbliżonym do kofeiny, ale łagodniejszym dla układu nerwowego. Guarana, dzięki wysokiej zawartości naturalnej kofeiny, również dodaje energii, a jednocześnie wspomaga koncentrację i metabolizm. Z kolei żeń-szeń, używany od wieków w medycynie chińskiej, poprawia wydajność fizyczną i psychiczną, a jego działanie jest długofalowe i nie powoduje nagłego spadku energii.

Podsumowanie

Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów na świecie, ceniony za swoje właściwości pobudzające. W artykule przedstawiono zarówno korzyści, jak i potencjalne zagrożenia związane z jej spożywaniem. Kluczowym składnikiem kawy jest kofeina, która w umiarkowanych ilościach (do 400 mg dziennie) może wspierać zdrowie, poprawiając samopoczucie i wspomagając mikrobiom jelitowy. Kawa ma także działanie antyoksydacyjne i może zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz cukrzycy typu 2.

Jednak nadmierne spożycie kawy, powyżej 500-600 mg dziennie, wiąże się z ryzykiem uzależnienia, problemami z trawieniem oraz negatywnym wpływem na sen. W kontekście ciąży, zaleca się ograniczenie kofeiny do 300 mg dziennie, by uniknąć potencjalnych zagrożeń dla zdrowia matki i dziecka. Różne metody przygotowania kawy mogą również wpływać na jej wartość odżywczą. W artykule podkreślono znaczenie umiaru oraz wyboru zdrowych alternatyw, takich jak ziołowe napary, dla osób, które chcą ograniczyć kofeinę.

Ostatecznie kawa może być zdrowym elementem diety, jeśli jest spożywana z rozwagą.

Autorka: A. Warda. Redaktorka bloga netzdrowie.pl; absolwentka kursu Zielarstwo i Towaroznawstwo Zielarskie w IMK w Katowicach

źródła:

  1. Eliza Lamer- Zarawska, Ziołolecznictwo dla seniora, Wrocław 2010
  2. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/207194,prozdrowotne-wlasciwosci-kawy
  3. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/aktualnosci/314486,picie-kawy-a-dlugosc-zycia
  4. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/aktualnosci/307165,kawa-a-profilaktyka-chorob-cywilizacyjnych
  5. Joanne Barnes, Linda A Anderson and J David Phillipson, Herbal Medicines Third edition, Pharmaceutical Press 2007
Kontakt

Jeśli masz pytania napisz lub zadzwoń!

Nasi eksperci są do Twojej dyspozycji od poniedziałku do piątku od 10:00 do 18:00

Zapisz się na newsletter i odbierz rabat 10 zł