×
MELATONINA: skuteczny sposób na dobry sen?

Zdrowy sen jest fundamentem dobrego samopoczucia i sprawnego funkcjonowania organizmu. Problemy ze snem dotykają coraz większą liczbę osób, co prowadzi do poszukiwania skutecznych, ale jednocześnie bezpiecznych rozwiązań. Jednym ze sposobów na wsparcie jakości snu jest melatonina – hormon, który w ostatnich latach zdobywa coraz większą popularność.

W tym artykule omówimy, czym jest melatonina, jakie są jej właściwości, korzyści dla zdrowia, formy dostępne na rynku, a także przeciwwskazania i środki ostrożności związane z jej stosowaniem.

Czym jest melatonina i jaką rolę pełni w organizmie

Melatonina to naturalny hormon produkowany przez szyszynkę – niewielki gruczoł zlokalizowany w mózgu. Jej wydzielanie jest ściśle uzależnione od cyklu światła i ciemności, co czyni ją kluczowym elementem regulacji naszego zegara biologicznego. Produkcja melatoniny wzrasta wieczorem, gdy zapada zmierzch, osiągając szczyt w godzinach nocnych, co sygnalizuje organizmowi, że nadszedł czas na odpoczynek. W ciągu dnia, gdy jesteśmy wystawieni na światło, jej poziom spada, przygotowując ciało do aktywności. Ten mechanizm pozwala melatoninie pełnić rolę strażnika zdrowego rytmu dobowego, synchronizując cykl snu i czuwania. Dzięki temu organizm funkcjonuje harmonijnie, co jest niezbędne dla dobrego samopoczucia, koncentracji i efektywności w ciągu dnia.

Regulacja rytmu dobowego przez melatoninę jest bardzo ważna dla naszego zdrowia. Jeśli rytm ten jest zaburzony, możemy czuć się zmęczeni, mieć problemy z koncentracją. Dlatego trzeba dbać o nasz zegar biologiczny.

Przyczyny zaburzeń produkcji melatoniny w organizmie

Kilka czynników może zakłócać produkcję melatoniny. Zrozumienie tych przyczyn pomoże nam wrócić do zdrowego snu. Są to:

  • Wpływ światła niebieskiego Światło niebieskie z urządzeń elektronicznych hamuje wydzielanie melatoniny. Po zmierzchu, gdy jesteśmy narażeni na to światło, nasz organizm myśli, że jest jeszcze dzień. To zakłóca nasz sen.
  • Stres i jego oddziaływanie na jakość snu Stres długo trwający może zakłócić nasz sen. Obniża poziom melatoniny. Wysoki poziom kortyzolu, hormonu stresu, utrudnia zasypianie i powoduje wybudzenia.
  • Praca zmianowa a zaburzenia rytmu dobowego Praca w zmianę, szczególnie w nocy, zakłóca nasz rytm dobowy. Częste zmiany godzin snu i czuwania dezorganizują nasz naturalny cykl wydzielania hormonu snu. To prowadzi do problemów ze snem.

Czynnik

Wpływ na produkcję melatoniny

Skutki

Światło niebieskie

Hamuje wydzielanie melatoniny

Zaburzenia rytmu snu i czuwania

Stres

Obniża poziom melatoniny

Trudności z zasypianiem i jakość snu

Praca zmianowa

Zakłóca naturalny cykl wydzielania melatoniny

Zaburzenia rytmu dobowego

Naturalne źródła melatoniny w diecie

Chociaż głównym źródłem melatoniny jest ludzki organizm, hormon ten występuje również w naturze. Obecny jest w niewielkich ilościach w niektórych produktach spożywczych, takich jak:

  • Wiśnie i sok wiśniowy – szczególnie w odmianach Montmorency, które zawierają stosunkowo wysokie stężenie melatoniny.
  • Banany – dzięki zawartości melatoniny oraz magnezu mogą wspierać relaksację mięśni i poprawę jakości snu.
  • Pomidory – bogate w przeciwutleniacze i melatoninę, wspierają zdrowie i regenerację organizmu.
  • Ryż, orzechy i zboża – zawierają śladowe ilości melatoniny, a także inne składniki odżywcze wspierające sen.

Warto jednak zaznaczyć, że ilość melatoniny w tych produktach jest zbyt mała, by w znacznym stopniu wpływać na cykl snu. Dlatego często sięga się po suplementację melatoniną, szczególnie w przypadku zaburzeń snu.

Skuteczne sposoby na zwiększenie poziomu melatoniny

Wiele naturalnych metod pomaga w produkcji melatoniny. Ważne jest, aby dbać o zdrowe nawyki snu i odpoczynku. 

  • Medytacja, joga i oddychanie przeponowe - to skuteczne metody relaksu. Pomagają uspokoić umysł i ciało. To kluczowe dla utrzymania odpowiedniego poziomu melatoniny.
  • Odpowiednia higiena snu. Tworzenie dobrych warunków do snu jest kluczowe. Sypialnia powinna być zaciemniona, chłodna i cicha. To sprzyja, by twój sen był głęboki. Ważny jest też regularny rytm dnia i nocy. Ponadto unikaj ekranów przed snem. To pomaga utrzymać dobry poziom melatoniny.

Potencjalne korzyści dla organizmu związane z melatoniną

Stosowanie melatoniny może przynieść korzyści zdrowotne, szczególnie w obszarze poprawy jakości snu i ogólnego funkcjonowania organizmu. Poniżej omówimy najważniejsze z nich.

  1. Poprawa jakości snu Najczęstszym zastosowaniem melatoniny jest wsparcie dla osób cierpiących na bezsenność, trudności z zasypianiem czy przerywany sen. Melatonina pomaga skrócić czas potrzebny do zaśnięcia, zwiększa całkowity czas snu i poprawia jego jakość, co skutkuje lepszym samopoczuciem następnego dnia.
  2. Łagodzenie objawów jet lagu Podróżowanie przez różne strefy czasowe może powodować zaburzenia rytmu dobowego, znane jako jet lag. Suplementacja melatoniną przed snem w nowej strefie czasowej pomaga szybciej dostosować się do lokalnego czasu, zmniejszając uczucie zmęczenia.
  3. Wsparcie w depresji sezonowej Sezonowe zaburzenie afektywne (SAD) jest często związane z niedoborem światła słonecznego i zakłóceniami w rytmie dobowym. Melatonina może pomóc przywrócić równowagę, poprawiając nastrój i jakość snu w okresach zimowych.
  4. Zmniejszenie migren Niektóre badania wskazują, że melatonina może być pomocna w zapobieganiu migrenom oraz ich łagodzeniu. Mechanizm ten wynika prawdopodobnie z jej działania przeciwzapalnego i regulacyjnego na układ nerwowy.
  5. Potencjalne wsparcie w chorobach neurodegeneracyjnych Właściwości neuroprotekcyjne melatoniny sprawiają, że może być stosowana jako część terapii wspomagającej w przypadku chorób, takich jak Alzheimera czy Parkinsona.

melatonina na netzdrowie

Formy melatoniny dostępne na rynku

Melatonina jest dostępna w różnych formach, co pozwala na dopasowanie jej do indywidualnych potrzeb użytkownika. Do najpopularniejszych form należą:

  • Tabletki i kapsułki Najczęściej spotykana forma melatoniny na rynku. Są łatwe w dawkowaniu i pozwalają na precyzyjne dostosowanie ilości melatoniny do potrzeb organizmu.
  • Krople i syropy Forma płynna jest szczególnie polecana dla dzieci lub osób, które mają trudności z połykaniem tabletek. Krople pozwalają na precyzyjne dostosowanie dawki.
  • Melatonina o przedłużonym uwalnianiu Ten rodzaj suplementu jest przeznaczony dla osób, które mają problemy z przerywanym snem. Melatonina uwalniana stopniowo przez całą noc pomaga utrzymać równy poziom hormonu we krwi.

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Chociaż melatonina jest uważana za bezpieczną dla większości osób, istnieją pewne sytuacje, w których jej stosowanie może być niewskazane.

  1. Dzieci i młodzież Melatonina powinna być stosowana u dzieci wyłącznie pod kontrolą lekarza, ponieważ ich organizmy naturalnie produkują wysokie ilości tego hormonu.
  2. Kobiety w ciąży i karmiące piersią. Brak wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania melatoniny w ciąży i podczas karmienia piersią sprawia, że jej stosowanie w tych okresach powinno być konsultowane z lekarzem.
  3. Osoby z chorobami autoimmunologicznymi Melatonina może wpływać na układ odpornościowy, dlatego osoby z chorobami autoimmunologicznymi powinny zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.
  4. Przyjmowanie leków Melatonina może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, takimi jak antydepresanty, leki przeciwzakrzepowe czy leki immunosupresyjne. Dlatego osoby przewlekle chore powinny skonsultować jej stosowanie z lekarzem.
  5. Nadwrażliwość na melatoninę Niektóre osoby mogą doświadczać skutków ubocznych, takich jak senność w ciągu dnia, bóle głowy, zawroty głowy czy nudności. W takich przypadkach należy zmniejszyć dawkę lub przerwać stosowanie.

Podsumowanie

Melatonina to naturalny hormon, który może być skutecznym wsparciem dla osób borykających się z problemami ze snem czy zaburzeniami rytmu dobowego. Jej właściwości antyoksydacyjne, neuroprotekcyjne i wspierające układ odpornościowy czynią ją cennym narzędziem w poprawie zdrowia i samopoczucia. Dostępna w różnych formach, melatonina pozwala na elastyczne dopasowanie jej do indywidualnych potrzeb użytkownika.

Należy jednak pamiętać o przeciwwskazaniach i stosować ją z rozwagą, najlepiej pod nadzorem specjalisty. Dzięki temu melatonina może stać się bezpiecznym i naturalnym sposobem na zdrowy, regenerujący sen.

Autorka: A. Warda. Redaktorka bloga netzdrowie.pl; absolwentka kursu Zielarstwo i Towaroznawstwo Zielarskie w IMK w Katowicach

Źródła:

  1. J.J. Pozaa , M. Pujol b , J.J. Ortega-Albás c , O. Romero, Melatonin in sleep disorders, https://doi.org/10.1016/j.nrleng.2018.08.004
  2. Hyung Ki Kim, Kwang Ik Yang , Melatonin and melatonergic drugs in sleep disorders; PMID: 36632077, PMCID: PMC9810491 DOI: 10.12793/tcp.2022.30.e21
  3. https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/bezsennosc/70349,bezsennosc
  4. https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/lista/82744,melatonina-dzialania-niepozadane

Uwaga! Pamiętaj, że przedstawione treści mają wyłącznie charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne, jednak nie zastępują one indywidualnej porady specjalisty, dostosowanej do Twojej sytuacji.

Kontakt

Jeśli masz pytania napisz lub zadzwoń!

Nasi eksperci są do Twojej dyspozycji od poniedziałku do piątku od 10:00 do 18:00

Zapisz się na newsletter i odbierz rabat 10 zł